Мавзу юзасидан маъруза матнлари мавзу: Инсон ва фуқаро ҳуқуқларига оид асосий тушунчалар, уларнинг турлари, кафолатлари ва бурчлари

МАВЗУ ЮЗАСИДАН МАЪРУЗА МАТНЛАРИ
МАВЗУ: Инсон ва фуқаро ҳуқуқларига оид асосий тушунчалар, уларнинг турлари, кафолатлари ва бурчлари


РЕЖА:
1. Инсон ҳуқуқлари ва фуқаро ҳуқуқлари, эркинлик, мажбурият тушунчалари.
2. Инсон ҳуқуқлари турлари. Шаxсий, сиёсий, иқтисодий, ижтимоий-маданий ҳуқуқлар.
3. Ҳуқуқ ва эркинликларнинг конституциявий чекланиши.
4. Ҳуқуқ ва эркинлик кафолатлари.
5.Фуқароларнинг асосий бурчлари.
6.Шахснинг конституциявий мақоми.
7.Фуқаролик тушунчаси.Ягона фуқаролик.
8.Фуқароларнинг тенглиги. Фуқаролликка эга бўлиш ва уни йўқотиш асослари.
9.Фуқаролар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш.
10.Чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахсларнинг ҳуқуқий ҳолати.
11.Фуқаролик масалалари билан шуғулланувчи давлат органлари.

1. 
   Инсон ҳуқуқлари ва фуқаро ҳуқуқлари, эркинлик, мажбурият
   

тушунчалари.
Ҳуқуқ давлат томонидан таъминланадиган муносиб яшаш шароитига эга бўлиш, зўрликлардан ҳимоя қилинишнинг табиий имкониятидир. Эркинлик эса, бирор-бир нарсада (ҳулқ-атворда, фаолиятда) қонун билан тақиқланмаган, бирор-бир чеклашни йуклигидир. Яъни ҳуқуқда асосий масала имкониятга эга бўлиш, эркинликда эса чеклашни йуклигидир.


Ёдда тутинг:

Ҳуқуқ давлат томонидан таъминланадиган муносиб яшаш шароитига эга бўлиш, зўрликлардан ҳимоя қилинишнинг табиий имкониятидир. Эркинлик эса, бирор-бир нарсада (ҳулқ-атворда, фаолиятда) қонун билан тақиқланмаган, бирор-бир чеклашни йўқлигидир. Яъни ҳуқуқда асосий масала имкониятга эга бўлиш, эркинликда эса чеклашни йўқлигидир.



Ўзбекистон Республикаси Конституциясида, фуқароларнинг асосий ҳуқуқ ва эркинликлари уч гуруҳга бўлиб мустаҳкамланган. Булар: “Шахсий ҳуқуқ ва эркинликлар”, “Сиёсий ҳуқуқлар”, “Иқтисодий ва ижтимоий ҳуқуқлар”.
Эркинлик шахснинг ўз ихтиёри бўйича яшаш, ҳаёт кечириш имконияти бўлиб, фақат шахс қонунларга итоат этиши зарур. Мамлакатимизда ҳар бир кишининг эркинлиги, унинг шахсий дахлсизлиги билан таъминланади. Дахлсизлик дегани шахснинг эркинлигини чекловчи кеч қандай ҳаракатларга йул қўйилмаслигидир. Қонунда белгиланган асослардан ташқари ҳеч кимнинг эркинлиги чекланиши, эркинликка зарар етказилиши мумкин эмас. Қонун тегишли ҳолларда кишиларнинг эркинлигини чеклашга йўл қўяди. Яъни улар жиноий ҳаракат содир этса, ёки шундай ҳаракат содир этишда гумон қилинса, шахсни жамиятдан ажратишга зарурат бўлади.