Мавзу юзасидан маъруза матнлари мавзу: Инсон ва фуқаро ҳуқуқларига оид асосий тушунчалар, уларнинг турлари, кафолатлари ва бурчлари

5. Фуқароларнинг асосий бурчлари.
Конституцияда белгилаб куйилган ҳар қандай бурч фуқаролар учун бажарилиши шарт бўлган мажбуриятдир.
Демак бу биринчидан, ҳар бир фуқаро нафақат Конституцияга балки барча қонунларга риоя этишга мажбур. Бу қонунийлик принципини мазмун ва моҳиятига мос келиб, ана шу принципни амалга ошишини таъминлашни назарда тутади. Иккинчидан, ҳар бир киши-фуқаро бошқа кишиларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари, шаъни ва қадр-қимматини ҳурмат қилишга мажбурдир. Шахс ва фуқароларнинг ҳуқуқий ҳолатига тааллуқли Конституция нормаларидҳам, фуқаролар ўз ҳуқуқ ва эркинликларини амалга оширишда бошқа шахсларнинг манфаатлари, ҳуқуқлари ва эркинликларига путур етказмасликлари шарт дейилган қоида мавжуд (Конституциянинг 20-моддаси). Ана шу нарса Конституциянинг асосий бурч тўғрисидаги нормаларида ҳам белгиланиб, унинг мажбурийлигига алоҳида Конституциявий мақом берилган.
Ёдда тутинг:

Барча фуқаролар Конституцияда белгилаб куйилган бурчларни бажарадилар.

Фуқароларнинг шахсий ҳуқуқларини белгиловчи Конституция нормаларида, ҳар кимга ўз шаъни ва обрўсига қилинган тажовузлардан, шахсий ҳаётига аралашишдан ҳимояланиш ҳуқуқи берилган бўлса (Конституциянинг 27-модда), Конституциянинг 48-моддасига асосан бошқа кишиларнинг ҳуқуқлари ва эркинликлари, шаъни ва қадр қимматини ҳурмат қилишга фақат давлат органлари, мансабдор шахслар, жамоат бирлашмаларигина мажбур бўлмасдан, ҳар бир фуқаро ҳам мажбур эканлиги кўрсатилди.
Конституциянинг бу моддаларидаги бурчлар, жамият ва давлатнинг ривожланиши асосларидан ҳисобланувчи Конституция ва қонунларга тўла ва оғишмай амал қилиш зарурлигини, шу асосда ижтимоий ҳаётни ривожлантиришни таъминлашни назарда тутади.
Конституция ва қонунларга риоя қилмаслик хавфсизликка, фуқаролар манфаатига, давлат бошқарувига умуман Конституциявий тузумга катта ва жиддий зарар етказади.
Ўзбекистон Республикасида солиқларни тўлаш – фуқароларнинг бурчи (мажбурияти) ҳисобланади.


Маълумот учун⁶

Буюк Британияда солиқларни жорий этиш ва жамоат даромадларини назорат қилиш давлат томонидан иқтисодиётни назорат қилишнинг энг муҳим элементидир

Шунинг учун Конституцияга ва қонунларга амал қилмаслиқ уларни ҳар қандай йўллар билан бузиш ҳолатларига турли жиноий ва маъмурий жазолар белгиланади. Қонунларда Конституция ва қонунлардаги бурчларни бажармаганлик учун жазо чораларини белгиланиши Конституциявий бурчларнинг таъминланишини кафолати ҳисобланади.