Mavzu: VII asrdan XIV asrning birinchi yarmigacha maktab va pedagogik fikrlar taraqiyoti

12-Mavzu: VII asrdan XIV asrgacha bo‘lgan davrda maktab, tarbiya va pedagogik fikr taraqqiyoti

REJA:

1. Islom dinining O’rta Osiyoga yoyilishi va talim-tarbiyaga ta’siri.

2. Hadis ilmining paydo bo’lishi va rivojlanishi.

3. Sharqda birinchi uyg’onish davrida ta’lim-tarbiyaning rivojlanishi

VII asr boshlarida islom g’oyasiga asoslangan arab xalifaligi tashkil topib, bu davlat o’z mavqeini mustahkamlash uchun boshqa mamlakatlarni ham zabt etishni boshladi. Butun Arabiston yarim oroli shuningdek Eron, Kavkaz orti, Suriya, Shimoliy Afrika, Janubiy Ispaniya xalifalik tarkibiga kiritildi. VII asr o’rtalaridan boshlab arablar Movarounnahrga ham hujum qilish rejasini tuza boshladilar.

VII asr boshlarida islom g’oyasiga asoslangan arab xalifaligi tashkil topib, bu davlat o’z mavqeini mustahkamlash uchun boshqa mamlakatlarni ham zabt etishni boshladi. Butun Arabiston yarim oroli shuningdek Eron, Kavkaz orti, Suriya, Shimoliy Afrika, Janubiy Ispaniya xalifalik tarkibiga kiritildi. VII asr o’rtalaridan boshlab arablar Movarounnahrga ham hujum qilish rejasini tuza boshladilar.

VIII asrning o’rtalariga kelibgina arablar Movarounnahrni zabt etishga to’la erishdilar.

Arab istilochilarining Movarounnahrga yurishlari

• Arab istilochilarining Movarounnahrga bo’lgan birinchi yurishi 651-yili Ubaydulloh ibn Ziyod boshchiligida amalga oshirildi. 676-yili esa, Said ibn Usmon rahbarligida Buxoro, Samarqand, Kesh hamda Nasaf kabi shaharlar bosib olindi.

• Ikkinchi yurish esa, 705-yili Xuroson hokimi Qutayba ibn Muslim boshchiligida sodir bo’ldi. Bu yurish nihoyatda keskin tusga ega bo’ldi. Qutayba ibn Muslim 706-yili Zarafshon vodiysiga yurish boshlab, oqibatda Poykend, Buxoro, Samarqand, So’g’d, Farg’ona va boshqa joylarni qo’lga kiritdi. Keyinchalik esa Xorazm zabt etildi. Qutayba ibn Muslimning Movaraunnahrga uyushtirgan yurishi 715-yili uning Farg’onada qo’zg’olonchi arab jangchilari tomonidan o’ldirilishi bilan to’xtadi.