Mavzu: Tomat sharbati va sous tayyorlash texnologiyasi

petrushkali, apelsinli, xantalli, qalampirli va hokazo.

Quyida ko‘pchilikka ma‘lum va mashhur bo‘lgan ayrim souslar va ularning tarixiga to‘xtalib o‘tsak:

Mayonez – bugungi oshxona madaniyating ajralmas qismi. Uni deyarli hamma taomga qo‘shib iste‘mol qilish mumkin, ba‘zi shinavandalar uni hatto, mayonez va moy o‘rnida ham ishlatishadi.

Ushbu sous Maon shahri (Fransiya)da och qolgan fransuz ofitserlari xilma-xil taomlar tayyorlashni talab qilgani tufayli oshpazning tasodifiy tajribasi natijasida paydo bo‘lgan. Aytishlaricha, o‘sha davrda hududda moy va tuxumdan boshqa hech narsa qolmagan va oshpaz bu mahsulotlarni aralashtirib ko‘pirtigan.

• Xantal – achchiq sous bo‘lib, uni nafaqat pazandachilikda balki, xalq tabobatida ham keng miqyosda qo‘llab kelishgan. Bu mahsulot hind oshxonasida eramizdan avvalgi davrlarda ham qo‘llanilgan. Xantal qadimda asosan monaxlar tomonidan ishlab chiqarilgan va iste‘mol qilingan. Bu ular uchun tirikchilik manbai bo‘lgan.
• Hozirda xantalning eng mashhur turi dijonlik oshpaz Jan Nejon tomonidan ixtiro qilingan dijoncha xantal hisoblanadi. U an‘anaviy xantalga o‘zgartirish kiritib, sirka o‘rniga nordon uzum sharbati qo‘shadi va ajoyib sousning kelib chiqishiga sababchi bo‘ladi.
• Ketchup – dasturxonimizdagi eng mashhur souslardan biri bo‘lib, u hozirda pomidor tomatidan tayyorlanishi barchaga yaxshi ma‘lum. Ammodastlab u anchous balig‘i, grek yong‘og‘i, qo‘ziqorin, baliq yoki mollyuska rassoli, loviya, sarimsoq va vino kabi mahsulotlardan tayyorlangan.
• Ketchupning vatani Xitoy hisoblanib, XVII asrda vujudga kelgani taxmin qilinadi. Bugungi tomatli ketchuplarni esa birinchi bo‘lib amerikaliklar tayyorlay boshlashgan. Oziq-ovqat sanoatining rivojlanishi va konservantlar paydo bo‘lganidan so‘ng ketchuplar uzoq saqlanish xususiyatiga ega bo‘ldi va ketchup yanada ommaviylashib ketdi.

• Eng mashhur ketchup ishlab chiqaruvchi kompaniya amerikalik tadbirkor Genri Xayns asos solgan ―H.J.Heinz‖ kompaniyasidir. U hanuzgacha dunyoda eng yirik ketchup ishlab chiqaruvchi hisoblanadi.
•