|
Кўрсаткичлар
Диапазон
т ±0 т ±20 т ±30 m±40
Диапазонга кириш частотаси,
%
68,26 95,44 99,73 99,994
Чегарадан ташқарига чиқиш
частотаси, %
31,74
4,56
0,27 0,0006
➢ педагогик фаолият стажи;
➢ маълумот ва малака даражаси;
➢ педагоглар жамоасининг миқдорий таркибй;
➢ жамоадаги эркаклар ва аёллар қисмининг ўзаро нисбати.
Ушбу
параметрларга
қўйиладиган
норматив
талаблар
тегишлиҳужжатларда (малака тавсифида, аттестация материалларида ва
бошқаларда) баён қилинган.
Баён қилинганларни умумлаштириб, таълим сифатини баҳолаш алгоритми
вариантларидан бирини оламиз. Илмий-педагогик адабиётда бундай
алгоритмларнинг ҳар хил турлари мавжуд.
Таклиф килиинаётган алгоритми ишлаб чиқишда таълим муассасасида
таълим сифатини бошқаришнинг марказий-симметрик тузилмаси асос
қилиб олинган.
➢ ТМ ташкилий тузилмасини тадқиқ қилиш.
Таълим муассасасида таълим сифагини бошқаришнинг мавжуд тузилмаси
марказий-симметрик тузилмага мос келиши аниқланади. Баҳоланаётган
объект кўрсаткичлари қиймати нормал тақсимот қонунига бўйсуниши керак.
➢ Таълим жараёни иштирокчилари (бошқарув ходимият, педагоглар, таълим
олувчилар)нинг ҳамкорликдаги фаолияти кўрсаткичлари қийматини ўлчаш
ва баҳолаш.
Улчаш ва баҳолаш бошқарув ходимиятнинг ТМ интеграцион сифатини
таълим жараёнининг барча иштирокчилари фаолияги натижалари ўртасидаги
боғланишини таъминлаш орқали тутиб туриш лаёқатига боғлиқ. Бу натижалар
кўрсаткичларининг баҳолари маълум чегараларда бўлиши мумкин:
➢ «номинал зона» қуйи чегара сифатида хизмат қилади, бунда сифат
кўрсаткичлари қиймати асосан норматив талаблар чегараларидаги
баҳоларга мос келади;
➢ «истиқбол зона» ёки ривожланиш зонаси, бунга норматив баҳолардан ошиб
Нормал тақсимотнинг эгри чизиғи:
ц
— нормал тақсимотнинг ўртача қиймати (меъёр); r5 — стандарт оғиш.
борувчи кўрсаткичларни баҳолаш кириши мумкин;
➢ юқори чегара — «сунерзона» бўлиб, унда объект сифат кўрсаткичлари
қийматининг энг юқори баҳолари жойлашади.
➢ Таълим жараёни иштирокчилари ўртасидаги ўзаро алоқаларни ўлчаш,
таҳлил қилиш ва баҳолаш.
Бошқарув ходимларинин г ТМ гурли бўлинмалари «фаолияти
кесишиши»ни таъминлаш, «вертикал» ва «горизонтал» алоқаларни тар- гибга
солиш лаёқати аниқланади ва баҳоланади (И. Каору).
➢ «Бошқарув ходимлари таркиби», «муҳандис — педагог ходимлар»,
«таълим олувчилар» даражасида сифатни тадқиқ қилиш.
Аввалги
босқичлар
нагижаларига
боғлиқ
ҳодца
мақсадлар
шакллантарилади ҳамда таълим сифатига таъсир кўрсатувчи омилларни
аниқлаш имконини берувчи баҳолаш объектлари таркиби белгиланади.
Бу босқичларнинг барчаси тегишли методикаларни татбиқ қилишга
асосланган. Булар:
➢ объект сифат кўрсаткичлари таркибини шакллантириш;
➢ хусусияг кўрсаткичларининг асос, эталон бўлувчи қийматини аниқлаш;
➢ кўрсаткичларнинг абсолют ва нисбий қийматларини аниқлаш;
олинган натижаларни таҳпил қилиш ҳамда уларни тадқиқ
қилиш мақсадида қиёслаш.
Миқдорий баҳоларни қўллаб ўлчаш педагогик ҳодисалар, жараёнлар,
уларнинг муносабатлари, хусусиятлариниўрганишнинг муҳим усўли бўлиб
хизмат қилади. Ўлчаш, таълим муассасасида таълим сифатини бошқаришнинг
алоҳида тури ўлароқ, таълим жараёни ташкилотчиларида тадқиқот объекти
ҳақида яхлит фикрни шакллантиришни тақозо этади. ТМ бошқарув ходимлари
ўлчаш жараёни ва унинг босқичларини изчил амалга оширишга (ўлчаш ва
баҳолашнинг конкрет мақ- садлари, базаси, методлари ва воситаларини
танлаш, ўлчаш сифатини таъминлаш, таълим сифатини баҳолашнинг пухта
мезонларини танлай олиши, баҳолар шкаласини танлаш ва ҳ.к.) қўйиладиган
талабларга риоя қилинганидагина ушбу вазифа муваффақиятлироқ ҳал
қилинади.
ТАЪЛИМ ФАОЛИЯТИ СИФАТИНИ НАЗОРАТ
ҚИЛИШ МАСАЛАЛАРИ
Таълим фаолиятини ўзлаштиришни назорат қилиш — муҳим дидактик
муаммолардан бири. Унинг таълим жараёнидаги аҳамиятини Я. А. Каменский
ва К. Д. Ушинскийлар кўрсатиб беришганди. Н. И. Пирогов, Д. И. Менделеев,
Н. И. Лобачевский тадқиқотларида назорат масалалари муҳим ўрин эгаллайди.
Ўтган асрнинг 30-йилларидан бошлаб назорат масалалари педагогик
тадқиқотларнинг доимий предметига айланди. Ўрта ТМда ўқувчилар
билимини текшириш муаммоларини Е. И. Перовский батафсил таҳлил қилган.
Ўқувчиларнинг билиш фаолиятини баҳолашга тизимли-таркибли ёндашув
юзасидан тадқиқотлар 60-йилларда олиб борилган. Шу билан бирга,
билимларни текшириш ҳалигача педагогиканинг назарий жиҳатдан знг кам
кўриб чиқилган масаласи бўлиб қолмоқда.
Do'stlaringiz bilan baham: |
