Mavzu: Konsentrlangan meva sharbatlari ishlab chiqarish Reja: Kirish Asosiy qism

Vibratsiyali ishlov berish. Mezganing sharbat ajratishi har daqiqada 2500-3000 tebranish bilan ishlov berish natijasida oshadi. Tebranishlar o‘simlik to‘qimasi strukturasini buzadi. Olma bo‘laklariga 5-15 soniya davomida tebranish bilan ishlov berganda quyidagi natijalar olingan.
Mexanik vibratsiya bilan ishlov bo‘rish qo‘shimcha ravishda 10% sharbat olish imkonini beradi. Ushbu usul hozirgacha sanoat asosida qo‘llanilmaydi.
Elektr impulsli ishlov berish. L.A.Yutkin tomonidan ochilgan elektrgidravlik samara turli materiallar, jumladan o‘simlik xom ashyosiga ishlov berishning fizik usuli. Yuqori voltli impulsli razryad vaqtida suyuqlikda elektrgidravlik zarba vujudga keladi, uning natijasida ultratovushli, kavitatsiyali va rezonansli hodisalar ro‘y beradi, impulsli elektromagnit maydon paydo bo‘ladi. Maydon va elektr bilan zaryadlangan hujayralar sistemasi orasidagi kuch orqali ta’sir biologik sistemalarga jadal ta’sir etadi. Bu esa protoplazma oqsilini koagulyatsiyalaydi, hujayra o‘tkazuvchanligi ortadi. Bunday ishlovdan so‘ng uzumdan sharbat chiqishi 6-8%-ga oshadi, olmadan esa 8-10%-ga.
Mezga yoki mevaga elektoimpulsli ishlov berish ishchi operatorlarni elektroplazmoliz usulidan ham murakkabroq bo‘lgan tok urishdan himoya sistemasini talab etadi. Undan tashqari bu usul ham ultratovush kabi faqat suyuq muhitda amalga oshirilishi kerak.
Ionlovchi nurlash bilan ishlov berish. Odessa oziq-ovqat va sovuqlik sanoati texnologiya institutida o‘tkazilgan tadqiqotga ko‘ra ionlovchi nurlanish ta’siri ostida hujayraning fiziologik buzilishi ro‘y beradi, hujayra qobig‘ining protopektini parchalanadi, hujayra o‘tkazuvchanligi ortadi va sharbat osonlikcha chiqadi. Jumladan uzumga -nurlar berganda sharbat miqdori 7-10%-ga oshadi. Nurlatishning kerakli miqdori 4-6 ming Dj/kg-ni tashkil etadi. Ko‘proq dozada nurlatish natijasida to‘qimalar o‘ta yumshoqlashib qoladi, buning natijasida sharbat chiqishi qiyinlashadi, uning rangi qorayadi. Ammo bunday o‘simlik xom ashyosi (olxo‘ri, qora qorag‘at, behi) hujayralarini buzish uchun aynan katta dozadagi nurlatish – 8-16 ming Dj/kg kerak bo‘ladi.
Ta’sir tezligi bo‘yicha bu usul elektroplazmoliz, isitish va boshqa turdagi ishlovlardan kam samara beradi. Talab etiladigan ta’sir davomiyligi qurilma quvvatiga qarab 30-60 daqiqani tashkil etadi.

3.