Mavzu: Kimyoviy preparatlar bilan zaxarlanganda qo’llaniladigan antidot vositalari va ularni tasir xususiyatlari

Mavzu:

Kimyoviy preparatlar bilan zaxarlanganda qo’llaniladigan antidot vositalari va ularni tasir xususiyatlari

Simob birikmalari toksikologiyasi.

• Simob birikmalari juda ham zaxarli va o‘ta kumulyasiya bo‘lish xossasiga ega. Biosferani eng ko‘p ifloslantiruvchi hisoblanadi.
• Simobning neorganik unumlariga juda yaxshi ma’lum bo‘lgan sulema, kalomel, oltingugurt, simob mazi va boshqalar kiradi. Simobning organik birikmalaridan qishloq xo‘jaligi uchun ahamiyatlari etil merkulxlorid, fenilmerkuratsetat va fenilmerkurbromid.
• Zaxarlanish sabablari – asosiy sabablaridan biri dorilangan bug‘doy bilan hayvonlarni oziqlantirish yoki omborxonada dorilangan bug‘doy bilan oziqa uchun beriladigan emni bir joyda saqlash va transportirovka qilishda avval urug‘lik bug‘doy solingan idish va vagonlarni zararsizlantirmasdan oziqa uchun em olib kelish va boshqalar. Bundan tashqari simob saqlovchi preparatlardan ham zaxarlanish kelib chiqishi mumkin.

Patogenezi:

• Simob va uning birikmalari to‘qimaga tushgach oqsillar bilan faol birikib albuminat hosil qiladi. Simob qonga surilgandan keyin jigarda, buyraklarda, MNS da va boshqa organlarda to‘planadi. Simobning organik birikmalarining o‘ziga xos xususiyatlaridan biri juda kam miqdorda organizmga tushadi. 1-gramm yog‘da 20 mg simob bo‘ladi. SHuning uchun uning birikmalari oqsillarni denaturatsiyaga uchratmaydi. Biroq simob organik birikmalari asta-sekinlik bilan parenximatoz organlarda yig‘ilib kritik konsentratsiyaga etadi va jigardan, buyrakdan boshqa organ va to‘qimalarga tarqala boshlaydi. Jumladan teri qoplamasiga, bosh miya va orqa miyaga, suyak sistemasi hamda homilagacha etib boradi.

• Hayvonlar organizmiga oz miqdorda simob saqlovchi birikmalar tushib turishi natijasida eritrotsitlar soni kamayadi, taloqdagi va limfa tugunidagi limfoid xujayralar parchalana boshlaydi va organizmning umumiy rezistentligi pasayishiga va infeksion jarayonlar paydo bo‘lishiga olib keladi.

• Organizmga tushgan simob organ va to‘qimalar bo‘ylab migratsiyasi natijasida fermentlarning sulfgidril guruhini blokada qiladi, modda almashinish jarayoni buziladi, ayniqsa uglevod almashinuvi ishdan chiqadi, markaziy nerv sistemasi, jigar, buyrak, ichki sekretsiya bezlari, ovqat hazm qilish jarayoni, siydik ajratish, ko‘payish organlari faoliyati buziladi. SHuni aytish joyizki simob saqlovchi birikmalar embriotoksik, ganadotrop va teratogen ta’sir qilish xususyatiga ega.