Mavzu: Kasbiy ta’lim o’qituvchisining individual metodik faoliyati

O’qitishning induktiv va deduktiv metodi

O’qitishning mantiqiy metodlari ikki turda: Induktiv va deduktiv metodlar bilan olib borilishi mumkin.

Darslarga tayyorlanish jarayonida o’qitishning induktiv, deduktiv kabi metodlarini tanlash zarurati ham tug’iladi. Keyingi davrlarda deduktiv o’qitishga talab va e’tibor kuchaydi. Ammo tafakkurning induktiv usullarini shakllantirmay turib faqat tabiiy-ilmiy emas, balki umum mehnat xarakteridagi tajribalar amaliy faoliyatida ham muvaffaqiyatga erishishga umid qilib bo’lmaydi. Induktiv yoki deduktiv metodlarni qo’llash o’rganilayotgan mavzu mazmunini ochishning ma’lum mantiqiy-xususiydan umumiyga yoki umumiydan xususiyga o’tishni tanlashni anglatadi.

Induktiv metodlar texnik qurilmalarni o’rganishda va amaliy topshiriqlarni bajarishda keng qo’llaniladi. Matematika va fizikaga doir ko’pgina masalalar, ayniqsa pedagog talabalarni ayrim umumiyroq formulalarni mustaqil egallashlariga olib kelishi zarur deb hisoblangan hollarda, induktiv metod vositasida echiladi.

Deduktiv metoddan foydalanganda pedagog va talabaning faoliyatida avval umumiy holat, formula va qonunini beriladi, so’ngra asta-sekin ayrim holatlarni chiqarib aniqroq vazifalarni hal etish nazarda tutiladi.

Deduktiv metod o’quv materialini tezroq o’tishga yordam beradi, abstrakt tafakkurni aktivroq rivojlantiradi. Nazariy materialni o’rganishda, anchagina umumiyroq holatlardan ayrim oqibatlarini aniqlashni talab qiluvchi masalalarni echishda deduktiv metodni qo’llash ayniqsa foydalidir.