Mavzu: Juft tuyoqlilarning umumiy tavsifi, iqtisodiy ahamiyati Reja: Kirish

1.2. Juft tuyoqlilarning sistematikasi.
Juft tuyoqlilar turkumiga 160 dan ortiq tur kiradi va ular 2 ta kenja turkumga bo'linadi 1. Kavsh qaytarmaydiganlar (Nonruminantia) kenja turkumiga cho'chqalar bilan begemotlar kiradi. Oziq tishlari bo'rtmali bo'lib, qoziq tishlari doimo o'sib turadi. II va V barmoqlari boshqa juft tuyoqlilardagiga nisbatan ancha yaxshi rivojlangan. Kavsh qaytarmaydiganlaming bizda yashaydigan birdan—bir vakili to'ng'izdir. Begemot — Afrikada tarqalgan g'oyat katta (3000 kg), gavdasi beo'xshov, terisi yalang'och va asosan suvda yashaydigan hayvon.

2. Kavsh qaytaruvchilar (Ruminantia) kenja turkumi vakillarining oziq tishlari chaynash yuzasining yassilgi, qoziq tishlarining juda kichik yoki bo'lmasligi, oshqozoni juda murakkab bo'lib, 4 bo'limdan tuzilganligi, II va V barmoqlarining sust rivojlanganligi bilan xarakterlanadi. Bu kenja turkumga zubr, bizon, qo'tos, yak, tog' qo'ylari va echkilar, sayg'oqlar, bug'ular, jirafalar, antilopalar, jayronlar, kabargalar va boshqalar kiradi. O'zbekistonning turli mintaqalarida jayron, sayg'oq, morxo'r, muflon, tog' echkilari uchraydi.

TIP: Xordalilar- Chordata
KENJA TIP: Boshskeletlilar- Craniata yoki Umurtqalilar-Vertebrata
BÒLIM: Jaĝoĝizlilar- Gnathostomata
KATTA SINF: Tòrtoyoqlilar- Tetrapoda
SINF: Sutemizuvchilar- Mammalia
KENJA SINF: Tirik tuĝuvchi darrandalar- Theria
INFRASINF: Yòldoshlilar- Placentalia, ya'ni Yuksak darrandalar- Eutheria
TURKUM: Juft tuyoqlilar- Artiodactyla
KENJA TURKUM: Kavsh qaytarmaydiganlar- Nonruminantia
OILA: Suv ayĝirlari- Hippopotamidae
TUR: Oddiy suv ayĝiri- Hippopotamus amphibiys
Pakana suv ayĝiri- Choeropsis liberinsis
OILA: Tònĝizlar- Suidae
TUR: Yovvoyi tònĝiz- Sus scrofa
OILA: Pekarlar- Tayassuidae

KENJA TURKUM: Kavsh qaytaruvchilar- Ruminantia

OILA: Buĝuchalar: Tragulidae
TUR: Suv buĝuchasi- Hyemoschus aquaticus
OILA: Buĝular- Cervidae
TUR: Buxoro buĝusi- Cervus elaphus bactrianus
Yelik- Capreolus pygargus
Los- Alces alces
Shimol buĝusi- Rangifer tarandus
Asl buĝu- Cervus elaphus
OILA: Kabargalar- Moschidae
Tur: Kabarga- Moschus moschiferus
OILA: Jirafalar- Giraffidae
Tur: Jirafa- Giraffa cameleopardalis
Okapi- Okapia johnstoni
OILA: Qovushshoxlilar- Bovidae
Tur: Kavkaz sernasi- Serna rupicapra
Jayron( qora quyruq) - Gazella subgutturosa
Qor qòyi- Ovis nivicola
Sayĝoq- Saiga tatarica
Zubr- B.bonasus
Arxar- Ovis ammon
Afrika buyvoli- Bubalus caffer
Osiyo buyvoli- B.arnee
Hind bantengi- Bos javanicus
Gaur- B.gaurus
Yak- B.mutus
Bizon- Bison bison
Qadimgi xòkiz-tur- Bos primigenius( XVII asrda qirilib ketgan)
Qòyhòkiz- Ovibos moschatus