Mavzu: Juft tuyoqlilarning umumiy tavsifi, iqtisodiy ahamiyati Reja: Kirish

Kabargalar (Moschidae) oilasiga bitta kabarga (Moschus moschiferus) turi kiradi. Kabargalar bug‘ularga yaqin turadi. Buĝulardan shoxi bo`lmasligi bilan farq qiladi. Kabargalar erkagining yuqori jag‘idagi qoziq tishi kuchli rivojlangan, og‘zidan tashqariga pastga qarab o`sib chiqqan. Tanasining uzunligi 1 m gacha, balandligi 65 sm va og‘irligi 17 kg gacha boradi. Kabarganing orqa oyoqlari oldingi oyoqlariga nisbatan birmuncha uzun. Shoxi yo`q. Qorin qismida hid chiqaradigan muskus bezi bor. Kabargalar Sharqiy va Janubi-Sharqiy Osiyoda tarqalgan. MDHda esa Uzoq Sharqda va Sharqiy Sibir tog‘larida yashaydi. Daraxtdagi va yer ustidagi lishayniklar bilan oziqlanadi. 1-2 ta bola tug‘adi. Muskus bezi va go`shti uchun ovlanadi. Oltoy, Sayan, Sharqiy Sibir va Uzoq Sharqda tarqalgan. Erkaklarining ustki jaĝida oĝzidan chiqib turuvchi keskin tishlari bor.
Jirafalar (Giraffidae) oilasi vakillaridan jirafa (Giraffa cameleo-pardalis) Markaziy va Sharqiy Afrikada tarqalgan, terisi baxmaldek kalta jun bilan qoplangan hamda boshida teri bilan qoplangan va almashinmaydigan ikkita kalta suyak shoxchasi bor. Bo`yni juda uzun, oldingi oyoqlari orqa oyoqlariga nisbatan ancha uzun bo`ladi. Balandligi 5,5 m gacha, vazni 1000 kg gacha boradi. Boshqa kavsh qaytaruvchilarga nisbatan qon bosimi yuqori, (o`rtacha 220/160 mm simob ustuni) bo`ladi. Jirafa tez yugurganda bo`yin venasidagi klapanlar qon bosimining keskin ko`tarilib tushishiga imkon bermaydi. Jirafalarning erkagi urg‘ochilariga nisbatan yirik bo`ladi. 10-12 tadan iborat poda bo`lib yashaydi. Kunduzi faol hayot kechiradi.Daraxtlar, butalar, akatsiya novdalari va barglari bilan oziqlanadi. Bitta bola tug‘adi. Jirafalar, asosan milliy bog‘larda saqlanib qolgan, tutqinlikda ko`payadi. Tug‘ilgan bolasi 10 soatdan keyin turib yura boshlaydi va 3 haftadan keyin mustaqil oziqlanadi.
Markaziy Afrika o`rmonlarida okapi (Okapia johnstoni) yashaydi. Uning oyog‘i va bo`yni ancha kalta. Tanasining uzunligi 2 m va vazni 250 kg gacha boradi. Erkagida 2 ta kichikroq shoxi bor, quloq suprasi katta, bo`yni jirafalarga nisbatan kalta, tili juda uzun. Bo`ĝozlik davri 14-15 oyga to`g‘ri keladi. Daraxt barglari, butalar, qisman o`tlar bilan oziqlanadi.