Мавзу: Ызбек адабий тили тарихи фани ва унинг вазифалари


Uzbek tili tarixini davrlashtirish



Download 0,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/17
Sana16.07.2021
Hajmi0,53 Mb.
#120605
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17
Bog'liq
ozbek adabiy tili tarixi

Uzbek tili tarixini davrlashtirish 

 

 

Turkiy tillarni tasniflash va uning taraqqiyoti tarixini davrlashtirish bilan bog'liq 



ravishda  o'zbek  adabiy  tili  tarixi  ham  olimlar  tomonidan  turlicha  davrlashtirilgan. 

Jumladan, S.YE.Malov o'zbek adabiy tili tarixini uch davrga bo'lib o'rganadi: 

1. 

Uyg'ur adabiy tili 



2. 

Chig'atoy adabiy tili 

3. 

Uyg'ur adabiy tili 



 

Bu  davrlashtirishga  ko'ra  hozirgi  o'zbek  adabiy  tili  chig'atoy  adabiy  tilidan  kelib 

chiqqan. Chig'atoy (eski o'zbek) adabiy tili esa o'z navbatida uyg'ur adabiy tilidan kelib 

chiqqan. 

A.N.Smaylovich o'zbek adabiy tilining tarixini uch davrga bo'ladi: 

1. 


Qoraxoniylar  davri  adabiy  tili  (X-XI  asrlar).  Bu  davr  qoraxoniylar 

davlatida shakllangan va keng qo'llangan sharqiy turkiy adabiy til va shu 

tilda yoziladigan asarlar bilan ajralib turadi. 

2. 


O'g'iz-qipchoq  adabiy  tili  (XII-XX  asrlar).  Bu  davr  Xorazmda  o'g'iz-

qipchoq dialekti negizida rivojlangan g'arbiy turkiy adabiy til hamda bu 

yerda yaratilgan asarlar bilan bog'langan. 

3. 


O'rta  Osiyo  turkiy  adabiy  tili  (XIY-XX  asrlar).  Bu  davr  tili  shu  asrlar 

davomida  turkiy-eski  o'zbek  adabiy  tilida  yaratilgan  asarlar  bilan 




 

20 


bog'langan.  Hozirgi  o'zbek  adabiy  tili  esa  O'rta  Osiyo  turkiy  adabiy 

tilining davomi deb qaraladi. 

 

A.M.Shcherbak o'zbek adabiy tili tarixini to'rt davrga bo'lib o'rganadi: 



I. 

O'zbek  adabiy  tilining  eng  qadimgi  davri  (X-XIII  asrlar).  Bu  

davr  asosan  sharqiy  turkiy  adabiy  til  hamda  ma'lum  darajada 

g'arbiy turkiy adabiy til bilan bog'langan. 

II. 

O'zbek    adabiy  tilining  o'rta-«chig'atoy»  tili  davri  (XIY-XYII 



asrlar).  Bu  davr  tili  asosan  eski  o'zbek  adabiy  tili  hamda  shu 

tilda yozilgan asarlar bilan bog'langan. 

III. 

O'zbek  adabiy  tilining  yangi  davri  (XYII-XYIII  asrlar).  Bu 



davr xonliklar davri adabiy tilini qamrab oladi. 

IV. 


O'zbek adabiy tilining eng yangi davri (XIX-XX asrlar). 

 

O.Usmonov o'zbek adabiy tilining tarixini besh davrga bo'ladi: 



I. 

Qadimgi turkiy tili davri (YI-IX asrlar) 

II. 

Qadimgi o'zbek tili davri (IX-XII asrlar) 



III. 

Eski o'zbek tilining ilk davri (XIII-XIY asrlar) 

IV. 

Eski o'zbek tili (XIY-XIX asrlar) 



V. 

Hozirgi zamon o'zbek adabiy tili 

 

 

G.Abduraxmonov o'zbek adabiy tili tarixini quyidagicha davrlashtiradi: 



I. 

Eng qadimgi turkiy til (YII asrgacha bo'lgan davr) 

II. 

Qadimgi turkiy til (YII-XI asrlar) 



III. 

Eski turkiy til (XI-XIII asrlar) 

IV. 

Eski o'zbek adabiy tili (XIY-XIX asrlar) 



V. 

Yangi o'zbek adabiy tili (XIX-XX asrlar) 

VI. 

Hozirgi zamon adabiy tili 



 

Yuqorida  bildirilgan  fikrlarni  umumlashtirgan  holda  quyidagicha  davrlashtirish 

mumkin. 

I. 


Qadimgi turkiy adabiy til davri (YII asrdan XIII asrgacha) 

II. 


Eski o'zbek adabiy tili davri (XIII-XIX asrlar) 

III. 


Hozirgi o'zbek adabiy tili davri (XIX-XX asrlar) 

 

 




Download 0,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish