Mavzu: Gimnastika atamalari. Reja

Dastlabki holatlar

 — mashqlar ijrosi boshlanishidagi turish va boshqa holatlar. 

Turishlar:

 asosiy turish (AT) lar saf turishiga mos keladi. Turishning quyidagi turlari bor: 

oyoqlarni kerib turish, oyoqlarni keng kerib turish, oyoqlarni ozroq kerib turish, chalishtirib turish 

(bunda oyoq kaftlari juftlanadi) va oyoqlar keng, erkin turadi. 

Oyoqlar  uchida  turish  atamasi  o'sha  holatga  izohdir.  Tizzada  turish  (shuningdek,  o'tirish, 

yotish va boshqa holatlardan) so'ziga oyoqlarni to'g'rilab turishga o'tish «tik turish» atamasi bilan 

beriladi. 

O'tirishlar:

 yerda yoki gimnastika jihozlarida o'tirish holatlari. O'tirishning quyidagi turlari 

bor: o'tirish, oyoqlarni kerib o'tirish, burchaksimon o'tirish, oyoqlarni kerib bukib o'tirish, bukilib 

o'tirish, oyoqlarni quchoqlab o'tirish, tovonlarda yoki o'ng tovonda o'tirish, sonda o'tirish va shu 

kabilar. 

Cho ‘qqayish:

 shug'ullanuvchining oyoqlari bukilgan holat,  yarimcho'qqayish, do'ngsimon 

cho'qqayish,  do'ngsimon  yarim

 

cho'qqayish,  ortga  engashib  yarimcho'qqayish,  engashib  yarim 

cho‘qqayish va boshqalar, bu «suzuvchi starti» deb ham yuritiladi. 

Hamla:

 tayanch oyoqni biron tomonga tashJab bukish harakati yoki shundan keyingi holat, 

engashib hamla, o‘ngga tashlanib engashish, qattiq hamla, oyoq yo‘nalishiga qarab qilsa, shunga 

teskari hamla (masalan, chap oyoqdan o'ngga hamla). 

---

Tayanishlar:

  yelkalar  tayanch  nuqtasidan  yuqori  bo‘lgan  holatlar.  Tayanishning  quyidagi 

turlari bor:  cho'qqayib  tayanish,  o'ng  tizzaga tayanish,  o‘ng tizza bilan chap qo‘lga tayanish  va 

chap  tizza  bilan  o'ng  qo'lga  tayanish,  tik  bukilib  tayanish,  bilaklarga  tayanib  yotish,  orqadan 

tayanib yotish va boshqalar. 

Qol

 

va oyoq harakatlari:

 harakatlar, baravar navbatma-navbat, ketma-ket, shuningdek, o‘ng 

qo‘lni o‘ng tomonga, chap qo‘lni chap tomonga yo'naltirish, uning teskarisi, parallel, simmetrik 

va  nosimmetrik  bo'lishi  mumkin.  Ular  asosiy  va  oraliq  tekislikdagi  qo‘llarni  bukmay  va  bukib 

bajariladi, qo'llar bukiiganda atamaga «bukish» so‘zi qo'shiladi. Masalan, qo‘llarni bukib, orqaga 

uzatish  va  shu  kabilar.  Oyoqlarni  bukishda  ham  shu  atama  ishlatiladi.  Masalan,  o'ng  oyoqni 

bukish,  o'ng  oyoqni  bukib  oldinga  uzatish,  o'ng  oyoqni  bukib  orqaga  uzatish,  o'ng  oyoqni  yon 

tomonga bukish, o'ng oyoqni bukib tizzani bir tomonga uzatish. 

Qo'llarning  dastlabki  holati:  qo'llar  belda,  yelkalarda,  bosh  ortida,ko'krak  oldida, 

chalishtirilgan holda orqada va boshqalar. 

Doira:

 qo'l, oyoq, boshni aylana bo'ylab harakatlantirish, shuningdek, oyoqlarni gimnastik 

vositalar tepasidan aylantirish. 

Engashish:

 gavdani bukishni anglatadigan atama. Engashishning quyidagi turlari bor: to'la 

engashish,  kerishib  engashish,  yarim-  engashish,  pastlatib  oldinga  engashish,  orqaga  engashib 

yerga yetish, oyoqlarni keng ochib engashish, quchoqlab engashish. 

Muvozanat  —

  shug'ullanuvchining  bir  oyoqda  turgan,  shuningdek,  osilib  yoki  tayanib 

turgandagi  yotiq  holati.  Muvozanatning  quyidagi  turlari  farqlanadi:  o'ng  oyoqda,  engashib 

muvozanat  saqlash,  yonlama,  ortki,  orqaga  engashib,  frontal,  oyoqni  ushlab,  oyoqlarni  yonga 

yozgan holda muvozanat saqlash. 

Gimnastika  vositalari

  bilan  bajariladigan  mashqlarga  nom  berishda  vositaning  holati, 

o'tiladigan yo'l asosiy belgi bo'lib hisoblanadi.