Мавзу: Aqli zaif bolalarning muloqat xususiyatlari Бажарди: Tajibayeva Dilafruz

 
 
 
 
 

---

---

Birinchi bob bo’yicha xulosa 
Nutqning shakllanishi intellektning umumlashtiruvchi faoliyati bilan
chambarchas bog‘liq bo‘lganligi uchun aqli zaif bolalar nutqining rivojlanishi
ham bir qator turli xususiyatli buzilishlar bilan tavsiflanadi . Aqli zaif bolalar
uchun xarakterli bo‘lgan nutqning bunday tarzda rivojlanish xususiyatlarini
nuqsonli bolalarning psixik faoliyatining turli tomonlarini tadqiq etish bilan
shug‘ullangan pedagoglar , psixologlar , vrachlar ilmiy jihatdan asoswlab
berganlar . 
Aqli zaif bolalar nutqidagi nuqsonlar , ya‘ni faol va passiv lug‘atning
qashshoqligi , so‘zlar ahamiyatining cheklanganligi , ularni noto‘g‘ri qo‘llash , 
grammatik vositalarning bo‘shligi va stereotipligi , mustaqil nutqning zaifligi
va boshqalar bunday toifadagi bolalar psixikasining shakllanishiga salbiy
ta‘sir qilmasdan qolmaydi .
Aqli zaif bolalar uchun xos bo‘lgan nutqning umumiy rivojlanish
xususiyatlaridan tashqari , ularda tovushlar talaffuzining buzilishi , duduqlanish
kabi nutq kamchiliklari kuzatiladi . Aqli zaif bolalar nutqning rivojlanishi
o‘rganish bilan shug‘ullangan barcha tadqiqotchilar debil darajadagi aqli zaif
bolalarda intellekti birlamchi saqlanib qolgan tengdoshlariga qaraganda juda
ko‘p nutq kamchiliklarining tarqalganligi kuzatish mumkin deb ko‘rsatadilar . 
Tadqiqotlarning tahlili ko‘rsatishicha aqli zaif bolalarda nutqning o‘zigina
emas , balki uning paydo bo‘lish zaminlari : chamalovchi harakatlar
rivojlanmagan bo‘ladi , atrofga qiziqish shakllanmagan , predmetli faoliyat
rivojlanmagan bo‘ladi . Bunday muhim omillarning asosida nutqning ma‘no 
tomoni va grammatik tizimining rivojlanishi yotadi. Bundan tashqari aqli zaif
bolalarda muloqotga ehtiyoj bo‘lmaydi , va nutqgacha bo‘lgan aloqa vositalari 
nutqning tovush tomonini hosil bo‘lishini ta‘minlaydigan artikulatsiya
apparat va fonematik eshitish , diqqati va idroki shakllanmagan bo‘ladi .

---