Mavzu-1: Kirish. Materiallarga ishlov berish uskuna va jihozlari faninig maqsadi va vazifalari. Reja

4) asbobning kesishida ishlanayotgan metallga tegadigan yuzalari ediriladi va yuqori haroratgacha qiziydi. Binobarin, asbobsozlik materiali o’zoq vaqt davomida yuqori haroratgacha eyilishga chidamli, issiqlik o’tkazuvchan, ya’ni otashbardosh bo’lishi kerak.

Texnologik talablarga: materialining kesib ishlov beruvchanligi, silliqlanuvchanligi, plastik deformastiyalanuvchanligi, termik ishlov berishda, kavsharlashda, payvandlashda xossalari o’zgarmasligi va boshqalar kiradi.
Tejamlilik talablariga: material tannarxining arzon bo’lishi, asbobni yasash va charxlashda kam harajatli bo’lishi kiradi.

Asbobsozlik po’latlari: a) uglerodli asbobsozlik po’latlari.
Bu po’latlarning xususiyatlariga qarab tarkibini 0,6-1,4% gacha uglerod tashkil qiladi. Bu po’latlarning toblashdan so’nggi Rokvell bo’yicha qattiqligi HRC 58  65 bo’lib, yo’nish maydonida harorat 200-250 S bo’lgandan keyin qattiqligini yo’qotadi. GOST 1435-74 ga asosan uglerodli asbobsozlik po’latlarini ikki guruhda ishlab chiqarish ko’zda tutilgan: sifatli po’latlar (U7, U8, U8G, U9, U10, U11, U12 va U13) va yuqori sifatli po’latlar (U7A, U8A, U8GA, U9A, U10A, U11A, U12A va U13A).
Po’lat tarkibida ligerlovchi ximiyaviy elementlar bo’lmaganligi sababli uglerodli asbobsozlik po’latlari jilvirlash va etiltirishda sifatli chiqadi.
Kesish jarayonida ishlov beriladigan maydonda haroratning ko’tarilishi bilan tarkibiy o’zgarishlar bo’lib uglerodli po’latlarning qattiqligini tez tushiradi. Shuning uchun kesuvchi asbobning tig’i tez eyiladi. Bu esa uglerodli po’latlardan yuqori unumdor asboblar yasashni cheklaydi.


1.1-jadval. Ayrim uglerodli asbobsozlik po’latlarining xossalari va qo’llanilish sohalari.
.

Po’lat

NV kuydirilgan holatida, dan ko’p emas