Bog'liq Ta’lim jarayonida metodik ishlar, ularni rejalashtirish, tashkil etish va tayyorlash metodikasi.
III bob.Tasviriy faoliyatga o’rgatish nazariyasi va texnologiyalari metodikasi fanidan metodik ishlarni rejalashtirish va tashkil etish. 3.1. Tasviriy faoliyatga o’rgatish nazariyasi va texnologiyalari metodikasi fani doirasida metodik ishlarni rejalashtirish. Oliy ta’lim muassasalarida bakalavrlarga “Tasviriy faoliyatga o’rgatish nazariyasi va texnologiyalari metodikasi” fanidan ta’lim jarayonida maktabgacha yoshdagi bolalarni tasviriy faoliyati nazariyasi va metodlari, maktabgacha yoshdagi bolalarning tasviriy faoliyati turlari va o’ziga xosligi, rasm, loy, applikatsiya, qurish-yasash orqali maktabgacha yoshdagi bolalarni tasviriy ijodkorligini rivojlantirish, maktabgacha ta’lim tashkilotlarida tasviriy faoliyat kabi tushunchalar va maktabgacha ta’limda tasviriy faoliyatga o’rgatish metodikasi o`quv fanini o`zlashtirish uchun zarur bo`lgan birlamchi ma’lumotlar o’rgatiladi.
Ushbu fanni o’qitishda va ta’lim jarayonini tashkil etishda ahamiyatli bo’lgan bir qancha metodik ishlar mavjud bo’lib ularga quyidagilar kiradi:
fan bo’yicha ochiq dars tashkil etish;
o’quv qo’llanmalari va o’quv metodik majmua ishlab chiqish;
Ochiq darslar metodik ishlarning asosiy shakli bo’lib - o'qituvchining amaliy ko'nikmalarini hamkasblariga ko'rsatish bilan bog'liq bo'ladi. Ochiq darslar va tadbirlar almashtirib bo'lmaydigan narsadir, shuning uchun ularning shakllar tizimidagi ahamiyati va har qanday ta'lim muassasasining metodik faoliyatida usullari juda katta. Bunday holda, biz oddiy o'zaro tashrif emas, o'qituvchilar jamoasi a'zolarining darslari va faoliyatini tahlil qiladi. Ochiq darslardan maxsus maqsad: o'qituvchilar yangi metodikani ko'rish uchun hamkasbini kuzatishadi, ular yangi texnika bo'lganida ochiq eksperimental darsga taklif qilinadi Boshqacha qilib aytganda, ochiq dars - ikki maqsadni hal qiladi ya’ni metodik ish - tajriba almashish va yangi pedagogik usullarni izlash kabi. Ushbu rasmiyatchilik ularning sifatini keskin pasaytiradi. Ochiq darslar samaradorligini sezilarli darajada oshirish ochiq dars beradigan o'qituvchi dars boshlanishidan oldin hamkasblariga dars loyihasi bilan tanishtiradi :
• o'quv mavzusi, bo'limni o'z o'rnini ko'rsatadi;
• dars g'oyasi haqida gapiradi;
• tarbiyaviy, ta’limiy vazifalarni nomlaydi;
• qo'yilgan vazifalarni hal qilishning ko'zda tutilgan usullari to’g’risida keltirib o’tadi;
• talabaning haqiqiy o'rganish imkoniyatlari tavsifini beradi.
Boshqacha qilib aytganda, u o'zining ijodiy laboratoriyasiga taklif etilganlarni tanishtiradi va ularni loyihalash bosqichida ataylab dars tahlili jarayoniga kiritadi. Faqat bunday holda, siz dars loyihasining kuchli va kuchsiz tomonlarini aniqlashingiz mumkin bo’ladi. O'qituvchi ochiq dars o'tkazish jarayonida hamkasblar va kuzatuvchilari uni baholab, tahlil qilib boradi. O'qituvchi darsni tugatgach, maqsadiga erishganligini, uni nima muvaffaqiyatsizlikka uchratganini va nima uchun u zaxira metodik harakatlardan foydalanganligini anglash va tatbiq etilgan texnikalarning samaradorligini tushuntirib o’tiladi. Darsdagi kuzatuvchilar aniqlashtirish uchun ba’zi savollar so’raydilar va shundan keyingina o'zlarining fikrlarini bildirish, taklif qilish tajribani yanada rivojlantirish bo'yicha tavsiyalar, ko'rganlaridan nimani olishlarini hal qiladilar. Ular qayerda, qachon va qanday shaklda ishlatilishini muhokama qilinadi. Shuni esda tutish kerakki, o'rganilgan haqiqiy dars yaxshi yoki yomonroq bo'lishi mumkin. Har bir ochiq dars- mutlaqo yangi usulda, tezkor holda amalga oshirish mumkin bo'lgan variant hisoblanadi. Ushbu holatlarning barchasida tahlil dars muallifini ham, ochiq dars o’tgan pedagogning ham tajribasini oshiradi.
Ochiq dars natijalarini o‘quv jarayoniga joriy etish
1. Kafedraning taklifiga binoan ochiq dars tahlili natijasi o‘quv jarayoniga joriy etilishi kerak bo‘lgan ilg`or pedagogik tajriba hisoblanadi.
2. Ochiq darsning metodik majmuasini keng joriy etish uchun uning barcha manbalari (stsenariy, texnikaviy vositalar, ma’ruzalar matni va hokazo)o‘qituvchilar o‘rtasida ommalashtiriladi.
4. Ochiq dars bo‘yicha metodik qo‘llanmalarni tayyorlash, taklif va xulosalarning tahlili ilg`or pedagogik tajriba tatbiqlariga kiritiladi.
5. Ta’lim muassasasi pedagogik kengashida ochiq dars natijalari kengash a’zolariga etkaziladi. Pedagogik kengash qaroriga ilg`or pedagogik tajribalardan foydalanish to‘g`risidagi aniq taklif va tavsiyalar kiritiladi.
6. Ta’lim muassasalarida ta’lim tarbiya berish uslublarining yangi, ilg`or shakllarini amalda qo‘llab-quvvatlashi kerak. Ochiq darsning metodik ta’minoti
1. Darsning metodik majmuasi quyidagilardan iborat:
- fanning taqvim-mavzu rejasi:
- ma’ruza matni yoki mashg`ulotlar (laboratoriya, amaliyot, mustaqil ish va
hokazo) ning rejasi:
- dars ssenariysida ko‘rsatilgan didaktik, ko‘rgazmali materiallari va boshqa texnikaviy vositalar:
- nazorat ishi uchun savollar to‘plami
- uy vazifasi savollari yoki masalalari to‘plamlari:
- o‘z-o‘zini nazorat qilish savollari:
Metodik majmuaning tarkibida dars turi bilan bog`liq holda tanlanadi.
Ochiq darsning metodik maqsadi quyidagicha ta’riflanishi mumkin:
- amaliy darslarda kompyuter texnikasidan foydalanish:
-ta’lim-tarbiyaviy jarayondagi muammoli tahlilning o‘rni:
- yangi mavzuni o‘zlashtirishdagi texnikaviy vositalaridan foydalanishning o‘rni:
- fanlararo bog`liqlik, bilimni sinovdan o‘tkazish:
- talabaning mustaqil ishlashini tashkil qilish:
- talabalarning o‘zlashtirish jarayonini jadallashtirish:
- talabaning ko‘rsatma va didaktik manbalar bilan ishlashini optimallashtirish va hokazo.
3. Darsning metodik qo‘llanmasi ochiq dars muhokamasida ko‘rsatilgan ijodiy
takliflar bilan boyitilgan holda qayta ishlab chiqiladi, ta’lim muassasasi metodik kengashi tomonidan tasdiqlangandan so‘ng ommalashtirishga tavsiya qilinadi.
Har bir dars pedagogik mahorat ko‘rigi bo‘lishi, har bir darsdan qoniqish va yangi narsa o‘rganish lozim. Shuni alohida takidlash kerakki, hozirgi kunda kolpedagog va o‘qituvchilarning darsini kuzatish va unitahlil qilish ichki nazoratning muhim shakli xisoblanadi. Dars kuzatish orqali ta’lim-tarbiya ishlari xolatini yaxshi o‘rganish, mavjud kamchiliklarni tezda bartarafqilish va yanada yaxshilash amalga oshiriladi. Shuningdek, dars kuzatish orqali har bir o‘qituvchi va pedagogning g`oyaviy, ilmiy metodik va umumiy pedagogik saviyasini va pedagogik mahoratini aniqlash mumkin. Darsni kuzatish va nazorat qilish turlaridan qat’iy nazar, uning asosiy maqsadi o‘qituvchilarning bilim va malakasini yanada yaxshilashga, darsning sifat va samaradorligini oshirishga qaratilgan.
Darsni tahlil qilganda pedagog va o‘quvchilarning kamchiliklarini gapirish, kamsitish emas, balki ular xato qilgan, bilmagan joylarida pedagogikyordam berish, hatolarini o‘z vaqtida to‘g`irlashga yordam berish lozim.
