Bog'liq Ta’lim jarayonida metodik ishlar, ularni rejalashtirish, tashkil etish va tayyorlash metodikasi.
3.2. Tasviriy faoliyatga o’rgatish nazariyasi va texnologiyalari metodikasi fani bo’yicha dars berish metodikasini takomillashtirish usullari Dars berish metodikasini takomillashtirishda pedagogik jamoa shug‘ullanayotgan metodik muammo bilan har bir o‘qituvchi shug‘ullanadigan muammo bir biri bilan bog‘lanadi. Bu yerda yangi metodik ko‘rsatmalar tayyorlash, talabalarning bilish faoliyatini faollashtirish masalasini echish, ilg‘or pedagogik tajribaga ijodiy baho berish, uni amalda joriy etish yo‘llarini qidirib topish uchun keng imkoniyatlar yaratib berilgan. O‘qituvchiga metodik jihatdan yordam berish nuqtai nazardan nazariy va amaliy mashg‘ulotlarga boshqa o‘qituvchilarning kirishini tashkil qilish muhim ahamiyatga ega. Bunday darsga kirishlar natijasida hamkasblar dars o‘tishdagi kamchiliklarni aniqlab, uni bartaraf etishda yordam beradilar, ilg‘or tajribalarni esa boshqa o‘qituvchilar orasida yoyilishiga ko‘maklashadilar. Dars berish metodikasini takomillashtirishda maruza darslarda metodik ishlarning faol shakllaridan foydalanish mumkin. Ular quyidagilardan iborat;
metodik munozaralar;
pedagogik o'yinlar (didaktik, tarbiyaviy, rol o'ynash, o'yinlar-taqlid qilish);
pedagogik vaziyatlarni modellashtirish;
o'quv faoliyatida darslarni metodik innovatsion rivojlantirish olimpiadalari,
metodik ishlanmalarning (ko'rgazmali, ma'rifiy) ko'rgazmalari hodisalar va boshqalar
“metodik halqa”dan foydalaniladi.
Munozara- nazariy savollarni muhokama qilish qarama-qarshiliklarni aniqlab, zamonaviy ta'lim muammolarini faol muhokama qilish kundalik g'oyalar va ilm-fan o'rtasida, qo'llash qobiliyatlarini o'zlashtirish voqelikni tahlil qiladi. Muhokamani tayyorlash bosqichida uning tashkilotchilari:
• muhokama qilinayotgan muammoning mazmunini aniqlash;
• muhokama natijalarini bashorat qilish;
• muhokama tashkil etiladigan asosiy masalalarni aniqlash;
• munozara rejasini tuzish;
• talabalar tarkibini asosiy qoidalar bilan oldindan tanishtirish kelajakda muhokama qilish uchun mavzular.
Muhokama jarayonida uning moderatori:
•ishtirokchilarni muhokama qilish uchun taklif qilingan muammo bilan tanishtiradi;
• rejaga muvofiq doimiy ravishda ishtirokchilarga savollar bilan murojaat qiladi;
• muammoni turli nuqtai nazardan muhokama qilishni tashkil qiladi;
• munozarani umumlashtiradi. Muhokamada asosiy rol moderatorga yuklangan. U mavzuni yaxshi bilishi kerak, munozara mavzusi, raqiblarning pozitsiyasini va argumentlarini o'rganish, ketishni oldini olish munozara mavzusidan suhbat, tushunchalarni almashtira olishi lozim Yakunlovchi nutqida, ma'ruzachi tinglovchilarning faolligi yoki passivligini qayd etadi, munozara jarayonini baholaydi, agar kerak bo'lsa, asosli ravishda rad etadi noto'g'ri hukmlar, to'liq bo'lmagan javoblarni to'ldiradi, natijalar asosida umumiy xulosa chiqaradi.
Metodik ko’prik-ushbu shakl tarmoq kompyuterlari tarqalishi natijasida paydo bo'ldi Metodik ko'prik ko'pincha munozaraning bir shakli hisoblanadi. Ammo metodik ishning ushbu shakli har xil o'qituvchilarni va talabalarni qamrab oladi tuman, s ota-onalar ham qatnashadi. Muhim haqiqat ishtirokchilarning bir-biridan uzoqdan aloqasidir. Metodik ko'prikning asosiy maqsadi ilg'or pedagogik tajriba almashish, innovatsion o'qitish va ta'lim texnologiyalarini tarqatish.
“Metodik halqa ”-raqobat bo'yicha munozaradan farq qiladi. Metodik halqani tashkil qilish uchun ko'pincha guruhlar tuziladi: raqiblar (ular)bir-biriga qarshi turish), qo'llab-quvvatlash (muxoliflarni qo'llab-quvvatlash) va tahlil qilish (baholash)muxoliflarning bayonotlarini argumentatsiya qilish). Muhokama qilinayotgan muammo bo'yicha qarama-qarshi ikkita fikr mavjud bo'lsa, ulardan biri bo'lishi mumkinmunozaraning bir turi sifatida metodik uzuk qurish. Masalan, “Kollektiv ta'lim usullari va individualizatsiya - qarama-qarshi yoki yo'qmi? "; "Jami ta'lim muassasasini kompyuterlashtirish - yaxshimi yoki yomonmi? "; "Raqiblar oldindan tayyorlanishadi. Har bir inson qo'llab-quvvatlash guruhini to'playdi agar kerak bo'lsa, unga yordam beradi. Ko'rib chiqish guruhi argumentatsiya darajasini baholaydi raqiblar, ma'lum bir versiyani himoya qilish sifatini xulosa qiladi.Metodik halqaning yana bir versiyasi - bu metodik g'oyalar tanlovi xuddi shu muammoni anglab yetishdir. Masalan, mavzu bo'yicha " bilim faolligini oshirish" guruhlarni tark etishi mumkin o'yin vazifalaridan foydalanish, o'qitishning faol shakllaridan foydalanish kabilar talaba mustaqil ishning rolini oshiradi..
Innovatsion metodik texnologiyalar- pedagogik jarayon hamda o’qituvchi va talaba faoliyatiga yangilik, o’zgarishlar kiritish bo’lib, uni amalga oshirishda asosan interfaol uslublardan foydalaniladi.Interfaol - o’zaro harakat qilmoq yoki kim bilandir suhbat, muloqot tartibida bo’lishni anglatadi. Boshqacha so’zbilan aytganda, o’qitishning interfaol metodlari -bilish va kommunikativ faoliyatni tashkil etishning maxsus shakli bo’lib, unda ta’lim oluvchilar bilish jarayoniga jalb qilingan bo’ladilar, ular biladigan va o’ylayotgan narsalarni tushunish va fikrlash imkoniyatiga ega bo’ladilar. Interfaol darslarda o’qituvchining o’rni qisman talabalarning faoliyatini dars maqsadlariga erishishga yo’naltirishga olib keladi.Bu uslublarning o’ziga xosligi shundaki, ular fakat pedagog va talabalarning birgalikda faoliyat ko’rsatishi orkali amalga oshiriladi.Bunday pedagogik hamkorlik jarayoni o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’lib, ularga:
talabaning dars davomida befarq bo’lmaslikka, mustaqil fikrlash, ijod qilish va izlanishga majbur etilishi;
talabalarning o’quv jarayonida fanga bo’lgan qiziqishlarini doimiyligini ta’minlanishi;
talabalarning fanga bo’lgan qiziqishlarini mustaqil ravishda har birmasalaga ijodiy yondashgan holda kuchaytirilishi;
pedagog va talabalarning hamkorlikdagi faoliyatini doimiy ravishda tashkil etilishlari kiradi.
Tasviriy faoliyatga o’rgatish nazariyasi va texnologiyalari fanining dars jarayonida amaliy metodlardan foydalanish maqsadga muvofiq bo’lib hisoblanadi. Chunki fanning asosi ko’proq amaliy faoliyatga asoslangandir.
