Mavlono Jaloliddin Rumiy. «Ma’naviy Masnaviy». Birinchi kitobdan yettinchi parcha

МУҲТОЖ МУРИДЛАРНИНГ СОХТА ЗОҲИДЛАРГА АЛДАНИШИ, УЛАРНИ ҲАҚҚА ЕТИШГАН УЛУFЛАР ДЕБ ЎЙЛАГАНИ, АСИЛ ВА ҚАЛБАКИ, ЎЛИК ВА ТИРИКНИНГ ФАРҚИГА БОРМАГАНИ
Бул закийлар сўзидир, маъноси мўл:
“Сен, фақат, ҳимматли зот меҳмони бўл”.
Сенга – мурид, улки сени меҳмон қилар,
Хас эсанг-да, сендан ҳосил ундирар. 2265
Гар етукмас, ул етук қилмас сира,
Нур ато этмас, сени қилгай хира.
Бўлмагай гар унда нур, келгач яқин,
Ўзгалар топсин нечук ул шуъласин?
Худди, кўр гар излагай кўзга даво,
Жун суришдан ўзга не кўгай раво?
Ҳолимиз шул, йўқчилик, ғам эрта-кеч,
Бизга меҳмон алданиб қолмайди ҳеч.
Кўрмагансан сен гар ўн йиллик қаҳат,
Кўзни оч, сен бизда кўргайсан, фақат. 2270
Сиртимиз – даъво қилувчин кўнгли, боқ,
Кўнгли зулматдир, тили, лек, ярқироқ.
Унда на Ҳақ атри, на из бор, ажаб,
Булбашар1, Шис2дан-да қилгай кўп талаб.
Унга шайтон кўринишдан ор қилар,
Ўзни абдолдан-да ортиқроқ билар.
Ул ўғирлаб қанча дарвишлар гапин,
Ўзни кимдир деб мудом англар тағин.
Боязидни сўзида айбдор атар,
Кўнглидан, ҳатто, Язид3 қилгай ҳазар. 2275
Бенасиб кўк неъматиндан, бенаво,
Унга Ҳақ кўрмас суякни ҳам раво.
Дейди: “Дастурхон тинимсиз ёзаман,
Ҳаққа ноибман, халифазодаман!
Марҳабо, эй, соддадиллар, кеб қолинг,
Ҳеч аталмиш неъматимдан еб қолинг!”.
Эртадан ваъда қилар ҳар эрта-кеч,
Эртаси, аммо, унинг келмайди ҳеч.
Вақт керакдир, одамий зот сирри то
Ошкор бўлгунча кўпу кам аро. 2280
Ганжли тан девори остинда ниҳон
Ё илон, аждар, чумолига макон?
Ҳеч вақо йўқлиги маълум бўлса гар,
Толиб умри кечди, бор деб не самар?
————————
1 – Булбашар – Одам Ато
2 – Шис – Шис пайғамбар. Одам Ато ва Момо Ҳавонинг ўғли. Изоҳ, 166-б
3 – Язид – Язид бинни Муовия (646-683), уммавийларнинг иккинчи халифаси, Муҳаммад (с.а.в)нинг неваралари Ҳусайн ибн Али унинг фармони билан Карбало даштида ўлдирилган.
БАЪЗАН, МУРИД СОХТА ДАЪВОГАРГА ЭЪТИҚОД БОFЛАШИ, ШУ ЭЪТИҚОДИ ТУФАЙЛИ ШАЙХИ ТУШИДА ҲАМ КЎРМАЙДИГАН МАҚОМГА ЕТИШИ, СУВ, ОЛОВ УНГА ЗАРАР ЕТКАЗМАЙ, ШАЙХИГА ЗАРАР ЕТКАЗИШИ ВА БУНДАЙЛАР ЖУДА КАМЛИГИ БАЁНИ
Кам эрур толиб, йўли нурлик агар,
Унга ёлғон эътиқод берган самар.
Етгай ул манзилга, айлаб пок ният,
Гарчи жон деб билгани бўлгай жасад.
Қибла излайди ярим тунлар аро,
Қибласин топмас, намоздир, лек, раво. 2285
Бор эрур толибда жонга ташналик,
Ошкор бизларда нонга ташналик.
Не учун толибдай этгаймиз ниҳон?
Сохта номус деб берармиз нега жон?