Matematika oqíTÍw metodikasí

4.
 
«Endi balalar biz sizler menen arifmetikalıq mısallar 
sheshemiz:» 
A) 9∙4:1+(70-8∙8)∙1-0:35 
B) 729∙(5-5)+(27:3+6)-48:(2∙3) 
V) 8000:4:20-1∙(20∙7-50):(705-5) 
G) 90∙50+(80∙4+0∙1):10-(9∙9:3+1) 
D) 19∙0+(13-8):5∙296-86:1 
E) (48+5:5):7-6∙(29-28):3 
5. «Balalar, biz arifmetikalıq mısallar sheship atırǵanımızda 
sıyqırlı sandıqsha payda bolıp qalǵan. Onıń aldında kórgizbe 
jaylasqan bolıp, onda tapsırmalar berilgen. Sol tapsırmanı sheshiw 
arqalı sıyqırlı sandıqsha ashılıwı múmkin.» 
96

---

1.
Kóbeytiw hám bóliw qaǵıydalarına tiyisli mısallar sheshiw. 
20∙40= □□□□□ 4900:700= □□□□□ 
800∙4= □□□□□ 360:60= □□□□□ 
70∙900= □□□□□ 5600:8= □□□□□ 
500∙4= □□□□□ 2400:30= □□□□□ 
Úyge tapsırma
. 
– Oqıtıwshı úy tapsırmasın taxtaǵa jazıp qoyadı. 
Balalar, biz búgingi sabaqta saattıń jaratılıw tariyxı menen 
tanısıp, kúndelikli turmısta saattan paydalanıwdı úyrenip aldıq. 
Ózlerińiz úyde bilimlerińizdi tekserip kórińler. 
Matematika dógeregin 1-klastıń ekinshi yarımınan baslap 
shólkemlestiriw múmkin. Onnan názerde tutılǵan maqset-
matematikaǵa bolǵan qızıǵıwshılıqtı arttırıw, pikirlerdi aktivlestiriw, 
matematikalıq qábiletti rawajlandırıw, ózbetinshe islew uqıplılıqların 
payda etiw, óz kúshine isenimin hám aldınnan tuwılatuǵın 
qıyınshılıqlardı jeńiwge úyretip barıwdan ibarat. 
Dógerek jumısı mazmunına miynet qábiletin asırıwshı másele 
hám mısallar sheshiw, oqıwshılardıń pikirlewin asırıwshı sorawlardı 
kiritiw, konkretlikten abstraktlıqqa ótiw qábiletin payda etiw hám 
zárúrli ulıwmalastırıwǵa alıp keliwi kiredi. 
Qızıqlı hárekettegi shınıǵıwlardı orınlaw tiykarǵı rol oynaydı. 
Oǵan arifmetikalıq fokuslar, qızıqlı kvadratlar, jumbaqlar, 
matematikalıq oyınlar hám basqalar kiredi.
Dógerekler shınıǵıwı hár háptede ótkeriliwi hám 2-klasta 30-40, 
3-klasta 40-45 minut dawam etiwi maqsetke muwapıq. Matematika 
dógereginde tómendegi jumıslar alıp barılıwı kóp ushırasadı. 
1. Ózbetinshe hám máseleler sheshiw. 
2. Mısal hám máselelerdi hár qıylı metodlar menen sheshiw. 
Mısalı, 1 сifrınan baslap, sanlar járdeminde arifmetikalıq 
ámeller orınlap, 1 sanın payda etiw. 
1+2+3+4+5-6-7+8-9=1 1∙2∙(3+4)+5+6-7-8-9=1 
(12-3+4-5+6):7+8-9=1 1+2+3+4-5+6+7-8-9=1 
3. Kórgizbelilikti ózbetinshe qollaw. 
Mısal. Nannıń awırlıǵı ¼ bólegine shekem 900 g keledi. 
Nannıń awırlıǵı qansha? 
900 gr 
97

---

Dógerek aktivligi matematikalıq fokus, oyın, tapsırmalar 
shınıǵıwınıń qızıqlı ótiwine járdem beredi. Mısal, natural sanlar 
toplamınıń tártibi qásiyetine tiyisli fokuslar. 
Maqseti: sanaw uqıplılıqların bekkemlew, logikalıq pikirlewdi 
rawajlandırıw, qızıqlı kvadrat (1-2-klaslarda), 9 kletkaǵa 9 izbe-iz 
sandı jazadı. 
Mısal, 4 ten 12 ge shekem 20 sanın payda etiw ushın 4 ten 
baslap san qosıladı.