Matematika oqíTÍw metodikasí

Baqlaw sorawları: 
1.Házirgi 
zaman 
sabaqlarınıń mazmunı hám ótkeriw 
metodlarına qoyılatuǵın tiykarǵı talaplar. 
2. Jańa pedagogikalıq texnologiyalardıń qollanılıwı. 
3.Klastan tıs jumıslardıń shólkemlestiriw ózgeshelikleri hám 
olardıń túrleri. 
4. Klastan tıs jumıslardıń túrleri boyınsha úlgili shınıǵıwlar 
tayarlaw. 
100

---

12-§.
 
BASLAWÍSH KLASS MATEMATIKA OQÍTÍW 
QURALLARÍ
Oqıwshılar bilimin oqıw proсesinde tekseriwdiń áhmiyeti 
Matematika oqıtıwda oqıwshılardıń mısal hám máselelerdi durıs 
sheshkenin tekseriw úlken áhmiyetke iye. Sol nárse belgili, shınıǵıw 
eger de oqıwshı onıń durıs sheshilgenligine isenim payda etse ǵana 
oqıw hám uqıplılıqlardı iyelew deregi boladı. Oqıtıwshınıń bayanı, 
sabaqlıqlardı oqıw yamasa ózbetinshe ulıwmalastırıw arqalı alınǵan 
oqıwshılar biliminde jetispewshilik, qarańǵı tárepleri oqıtıwshı 
tárepinen toltırılıp barıwdı talap etedi. Sonıń ushın oqıwshılar bilim 
hám uqıplılıǵın tekserip barıw júdá hám zárúr. 
Matematikadan bilimlerdi tekseriwde tek ǵana dástúr talabına 
jarasa anaw yamasa mınaw bilimlerdiń sıpatın xarakterleytuǵın 
tómendegilerdi de itibarǵa alıw kerek: 
1)
tuwrılıq, yaǵnıy, oqıwshılardıń pikir bildiriwi hám 
túsinikleriniń oqıtılıp atırǵan obyektke tuwrı keliwi; 
2)
anıqlıq, yaǵnıy detallardıń tuwrılıǵı; 
3)
tolıqlıq, yaǵnıy obyekt hám proсeslerge tiyisli pikir hám 
túsiniklerdiń jeterli hám tolıq bolıwı; 
4)
tereńlik, yaǵnıy obyekt hám proсeslerdegi zárúrli belgilerdi, 
túsinik hám pikir bildiriwlerde sáwlelendiriw; 
5)
ańlılıq, yaǵnıy túsinikler arasındaǵı baylanıstı túsine alıw 
hám pikir bildiriwlerdi tiykarlap biliw; 
6)
bekkemlew, yaǵnıy oqıwshılar yadında uzaq saqlap qalıw. 
Oqıwshılar bilimin tekseriw hám bahalaw didaktikada barlıq 
pánler ushın ulıwmalıq etip berilgen. Bilimlerdi tekseriw hám 
bahalaw maqseti oqıtıwshı ushın oqıw materialın oqıwshılardıń 
ózlestiriw sıpatın, dástúrdegi bilimlerdi iyelew dárejesin, uqıplılıq 
hám kónlikpelerdi payda etkenligin anıqlawdan ibarat. 
Bul arqalı oqıtıwshı oqıwshılardıń oqıw iskerligin oqıwshılar 
matematikadan ózlestiriwi májbúriy bolǵan bilimler kólemin oqıw 
dástúri menen salıstıradı. Sol kólemdi ózlestiriw hám ózbetinshe 
máseleler sheshiwge erisiw ushın kerekli bolǵan bilimler payda 
boldıma yamasa joqpa ekenligin barqulla baqlap baradı. 
Jańa máselelerdi sheshiwde bilimlerdi ámeliyatta qollanıw hám 
oqıtıwshı tárepinen oqıwshılardıń matematikadan bilim hám 
101

---

uqıplılıqların tekseriwdiń usılları hár túrli bolıp, olar oqıwshılardıń 
awızeki yamasa jazba bayan qılıwı, másele yamasa mısal sheshiwi, 
anıq bilimlerden paydalanıp sızıw, ólshew, laboratoriya jumısların 
orınlawı sıyaqlılar arqalı anıqlanadı. 
Oqıwshılar bilimin awızeki soraw arqalı anıqlaw. 
Oqıwshılar bilimin tekseriwdiń jáne bir usılı oqıwshılardan 
individual soraw esaplanadı. Bul soraw onsha úlken bolmaǵan 
awızeki esaplaw menen baylanısqan bolıwı kerek. Bunday sorawdı 
oqıtıwshı ádette úy tapsırmasın tekseriw menen baylanıstıradı. 
Awızeki esaplaw uqıplılıqların tekseriw maqsetinde klastıń 
barlıq oqıwshıları menen mısal hám máseleler sheshiw qollanıladı. 
Oqıtıwshı mısaldı aytadı, oqıwshılar awızeki sheship, dápterlerine 
tiyisli nomer haqqında tek juwaplardı jazıp qoyadı. Bunday 
tapsırmanı hár bir sabaqta 7-10 minut dawamında ótkeriw maqsetke 
muwapıq. 
Oqıwshılar bilimin jazba jumıs arqalı anıqlaw. 
Bilimlerdi tolıǵıraq tekseriw ushın dástúrdiń ótilgen bólimi 
boyınsha jazba jumıslar alınadı. 
Mısalı, 4-klasta kóp xanalı sanlardı nomerlew haqqında 
oqıwshılar bilimin tekseriwdegi jazba jumısqa tómendegi sorawlardı 
qoyıw múmkin.