Matematika oqíTÍw metodikasí

Baqlaw ushın sorawlar 
1.
Didaktikalıq prinсiplerdiń áhmiyeti hám mazmunı neden 
ibarat? 
2.
Sabaq hám sabaq analizinen úlgili mısal keltiriń. 
3.
Dástúr hám sabaqlıq baylanıslılıǵın analiz qılıń. 
4.
MBS nıń maqset hám wazıypaları neden ibarat? 
5.
Algoritmler qollanılıwın analiz qılıń.
 
39

---

5-§.
 
BALALAR BAQSHASÍNDA HÁM BASLAWÍSH 
KLASLARDA MATEMATIKA PÁNINIŃ ÚYRETILIWI 
ARASÍNDAǴÍ BAYLANÍSLÍLÍQ 
Balalarda elementar matematikalıq túsiniklerdi rawajlandırıw 
wazıypaları hám balalar baqshasında arifmetika tiykarların 
qáliplestiriw, shama, makan hám zamanǵa baylanıslı túsiniklerdi 
rawajlandırıw oqıtıwdıń tiykarǵı shárti bolıp esaplanadı. 
Hár bir shınıǵıwda tárbiyashı tema mazmunınıń tiykarǵı 
máseleleri hám onı sabaqta islew metodikasın ashıp beredi. Bunda 
sonı názerde tutıw kerek, berilip atırǵan usınıslar, ádette, balalarǵa 
beriliwi kerek bolǵan tapsırmalar, shınıǵıwlar, sorawlardıń tipik 
úlgileri bolıp esaplanadı. Bunday shınıǵıwlar sanın oqıtıwshı klass 
penen islewdiń anıq shárt-shárayatların esapqa alıp, ózi anıqlawı 
kerek. 
Altı jaslı balalardı oqıtıwda didaktikalıq kórsetpe materiallardan 
keń paydalanıw xarakterli bolıp esaplanadı. Ámeliy jumıslar, 
kórgizbe shólkemlestiriw menen baylanıslı bolǵan tapsırmalar da 
úlgi sıpatında qaralıwı múmkin. Oqıtıwshı ózinde bolǵan kórsetpe-
qurallardı esapqa alıp durıslawı múmkin. Kópshilik jaǵdaylarda 
usınılıp atırǵan awızeki shınıǵıwlar materialın oqıtıwshı hár túrli 
variantlarda beriwi, bir waqıtları klastıń tayarlıǵına qarap almastırıwı 
da múmkin. Oqıtıwshı usınılıp atırǵan didaktikalıq oyınlarǵa da 
dóretiwshilik penen qarawı kerek, bunda oyınlardı ótkeriwde 
paydalanatuǵın qollanbalardı versiyalap, ilajı barınsha kóbirek hár 
qıylı etip islewi, hár bir shınıǵıwdıń konkret wazıypaların esapqa 
alıp, ózi tapqan oyınlardı sınaw maqsetinde sabaqlarda oyınlar 
shólkemlestiriw múmkin.
Tayarlaw toparlarında matematikanı úyretiw metodikası 
Balalar baqshasınıń tayarlaw toparında bir háptede eki, bir jılda 
72-74 shınıǵıw ótkeriw rejelestiriledi. 
Shınıǵıwlar sentyabr-may ayınıń aqırına shekem hár biri 25-30 
minuttan ótkiziledi. 
Shınıǵıwlarda didaktikalıq oyınlar, kórgizbeli materiallardan keń 
paydalanıladı. 
Balalar shınıǵıwlarǵa qızıǵıp qatnasıwı ushın tárbiyashı 
talaplarǵa juwap beriwi kerek: 
40

---

1.
Dástúr materialın jaqsı ózlestirip alıw. 
2.
Puxta material (usınıs etiwshi hám tarqatpa ) tayarlaw. 
3.
Balalar iskerligin ózgertirip turıwǵa, qızıǵıwshılıǵına itibar 
qaratıw. 
4.
Shınıǵıw ortasında háreketli oyınlar ótkeriwdi rejelestiriw. 
5.
Shınıǵıw 
dawamında balalardıń ózbetinshe 
juwmaq 
shıǵarıwına erisiw. 
6.
Balalardıń hár qıylı juwapların marapatlaw. 
Dástúr materialın shınıǵıwlarǵa bólistirgende balalardıń bilim 
hám kónlikpelerine, olardıń tayarlıǵına itibar beriw kerek. 
Arnawlı terminlerdi tuwrı qollana biliw úlken áhmiyetke iye. 
Mısalı, san hám сifr túsiniklerin aralastırıp jibermew kerek. 
«Qaysı san úlken, qaysısı kishi» dep soraladı. (qaysı сifr úlken 
dew múmkin emes.)
Shınıǵıwlarda hámme balalardıń aktiv qatnasıwına erisiw 
maqsetinde hár bir balanıń aldında tarqatpa materiallar menen bir 
qatarda signallı kartochkalar bolıwı usınıladı. 
Eger dostısınıń juwabı tuwrı bolsa qızıl kartochka, dostısınıń 
juwabı onı qanatlandırmasa kók kartochka kóteriliwi múmkin. 
Bunda hámme balalar doslarınıń juwabın dıqqat penen esitiwge 
háreket etedi, intizam buzılmaydı, sonıń menen balalardı test 
sınawlarına tayarlıǵın da esapqa alıwı kerek.