Matematika o`qitish metodikasi

9-10-mavzu: Boshlang’ich sinflarda nomanfiy butun sonlarni ming ichida nomеrlashga o’rgatish mеtodikasi
REJA:
1.1000 konsentrida sonlarni nomerlashni o’rganishning umumiy masalalari 2.1000 ichida nomerlashda o`qituvchining vazifasi
3. 1000 iichida sonlarni hosil qilish, og`aki va yozma nomerlashga o`rgatish
1000 ichida sonlarni nomerlashni o’rganishda o’qituvchining vazifasi o’quvchilarni quyidagilarga o’rgagishdan iborat:

1. 
   predmetlarni bittalab, o’ntalab va yuztalab gruppalarga birlashtirib sanash;
   
2. 
   1000 ichida sonlarni o’qish va yozish hamda ularning natural qatorda kelish tartibini bilish;
   

v) sonlarni yuzliklardan, o’nliklardan va birliklardan hosil qila olish (ya’ni sonlarning o’nli tarkibini bilish);
g) o’ngdan chapga hisoblaganda birliklar (I xona birliklari), o’nliklar (II xona birliklari) va yuzliklar (III xona birliklari) qaysi o’ringa yozilishini aniqlash;
d) sonni (ikki xonali va uch xonali) xona qo’shiluvchilarining yig’indisi shaklida ifodalash va berilgan sonda istalgan xona birligining umumiy sonini topish.
1000 ichida sonlarni og’zaki nomerlashga doir ishni bir necha bosqichga bo’lish mumkin.

1. 
   Tayyorlash ishi. Bu bosqichning asosiy vazifasi 100 ichida nomerlashga doir materialdan 1000 ichida sonlarni nomerlashga yordam beradigan qismini takrorlashdan iborat. Shu maqsadlarda o’quvchilarga (1000 ichida sonlarni nomerlashni o’rganishdan oldin) taxminan bunday mashqlarni taklif qilish mumkin:
   
   1. 
      Sonlarni tartib bilan 15 dan 19 gacha, 26 dan 31 gacha, 67 dan 71 gacha, 96 dan 100 gacha ayting.
      
   2. 
      Har qaysi qatorning yana 5—6 ta sonini ayting:
      

86, 87, 88,... 95, 96, 97,... 60, 70, 80,...
2-mashqqa o’xshash mashqlar o’quvchilarning yuzdan katta sonlar mavjud ekanini va shu vaqtning o’zida bu sonlarning o’quvchilarga tanish bo’lgan sonlarga o’xshashlik tomonlari borligini tushunishlariga yordam beradi.

3. 
   7 o’nlik va 2 birlikdan iborat sonni ayting. Bundan oldingi sonni ayting. Bundan keyingi sonni qanday hosil qilish mumkin? Bu sonni yozish uchun nechta raqam kerak bo’ldi? 72 sonini qanday xona qo’shiluvchilarining yig’indisi bilan tasvirlash mumkin?
   

69 (87, 99) soni qaiday qo’shni sonlar orasida turadi?
10 (20 va h. k.) sonidan boshlab 1 talab (5 talab, 10 talab) qo’shib sanang. Yuzlikda nechta o’nlik bor? O’nlik yuzlikdan necha marta kam?

4. 
   5 o’nl. va 9 birl.; 9 o’nl. va 0 birl, dan iborat sonni yozing; birinchi xonaning 3 birligi va ikkinchi xonaning 5 birligidan iborat sonni yozing.
   
5. 
   52 soni, 33 soni, 50 soni nechta har xil raqamdan tuzilgan? 100 sonining yozilishida nechta raqam qatnashganini ayting.
   
1.