Raqamlashda sinf tushunchasi

Buxoro Davlat Universiteti 9-12 BTUS-19 talabasi Niyozova Munisaning Matematka o’qitish metodikasi fanidan bajargan taqdimot ishi.

MAVZU: RAQAMLASHDA SINF TUSHUNCHASI.

 Yuz ichida sonlarni raqamlashni o‘rganishda o‘quvchilar yangi sanoq birligi 

•  Yuz ichida sonlarni raqamlashni o‘rganishda o‘quvchilar yangi sanoq birligi 

o‘nlik  va  o‘nlik  sanok  sistemasining  muhim  tushunchasi    -  xona  tushunchasi 

bilan  tanishadilar.  Ikki  xonali  sonlarning  hosil  bo ‘ lish  prinsiplarini  nomi  va 

yozuvini, sonlarni og‘zaki va yozma raqamlash o‘zlashtirishning asosidir. 

 Yuz  ichidagi  sonlarni  raqamlashni  o ‘ rganishda  o ‘ qituvchining  vazifasi 

bolalarga  predmetlarni  bittalab,  gruppalab  sanashgna  o ‘ rgatish,  yuz  ichidagi 

sonlarni o‘qish va yozishga o‘rgatish, bolalarga o‘ngdan chapga hisoblaganda 

birliklar  (  1  xona  birliklari),  o ‘ nliklar  (2  xona  birliklari)  qaysi  o ‘ ringa 

yozilishini  aniqlash,  u  yo  bu  xona  birliklari  yo‘qligini  qanday  belgilashni  ko‘

rsatish,  birinchi  va  ikkinchi  xona  birliklari,  xona  soni,  xona  qo‘shiluvchilarning 

yig‘indisi, bir va ikki xonali sonlar kabi tushunchalar va terminlarni o‘quvchilar 

o ‘ zlashtirib  olishlariga  erishishdan  iborat.  Raqamlashni  o ‘ rganishda  ikki 

boskich ajratiladi: 11-20 sonlarni va 21-100 gacha bo‘lgan sonlari raqamlash. 20 

gacha  bo‘lgan  (11-20)  ikki  xonali  sonlarni  va  20  dan  (21-100)  katta  bo‘lgan 

ikki  xonali  sonlarni  raqamlash  bir-biriga  o ‘ xshash,  bu  sonlarni  og ‘ zaki  va 

yozma  nomerlash  sanoqda  birliklarni o‘ntalab  guruhlashga va  sonlarni  yozishda 

raqamlarning o‘rin qiymatlari prinsipiga asoslanadi. 

Ming ichida sonlarni raqamlashni o‘rganishda  o‘qituvchining vazifasi:

1.Predmetlarni bittalab, o‘ntalab va yuztalab guruhlarga  birlashtirib sanash.

2.Ming  ichida  sonlarni  o‘qish  va  yozish  hamda   ularning  natural  qatorda kelish tartibini bilish. 

3.Sonlarni yuzliklardan, o‘nliklardan va birliklardan  hosil qila olish. 

4.O‘ngdan  chapga  hisoblaganda  birliklar,  o‘nliklar,   yuzliklar  qaysi  o‘ringa yozilishini aniqlash. 

5.Sonni  xona  qo ‘ shiluvchilarining  yig ‘ indisi  shaklida  ifodalash   va berilgan sonda istalgan xona birligining umumiy sonini topish. 

Ming ichida sonlarni og‘zaki raqamlashga oid  ishni bir necha bosqichga bo‘lish mumkin: 

I. Tayyorgarlik ishi. 

II. O‘quvchilarni yangi sanoq birligi – minglik bilan tanishtirish.  

• III. Og‘zaki raqamlash.  

Ko ‘ p  xonali  sonlarni  raqamlashni  o ‘ rnishda  o ‘ qituvchining   asosiy  vazifasi  yangi  sanoq  birligi  minglik  tushunchasini  tarkib  toptirish   sinf tushunchasini  mohiyatini  ochish  va  shu   asosda  ko‘p  xonali  sonlar  o‘qish  va yozishga  o‘rgatish, bolalarning o‘nlik sonok sistemasiga  oid bilimlarini natural ketmaketlik, sonlarni  yozishni pozitsion  prinsipiga  oid  bilimlarini   aniqlash  va umumlashtirishdan iborat. 

Ko‘p xonali sonlarni raqmlashni o‘rganish natijasida o‘quvchilar: 

      1.Millionlar  sinfi  ichida,  natural  qator  sonlarining  nomlarini  o‘zlashtirib olishlari,  ularning  qanday  hosil  bo ‘ lishini  tushunishlari,  ularning   o ‘ nli tarkiblarini bilib olishlari kerak. 

      2.Sinflarning nomlarini va har bir sinf ichida xonalarni bilish kerak. 

       3.Millionlar  sinfi  ichida  har  qanady  sonni  o ‘ qiy  olishlari  va   yoza olishlari kerak. 

       4.Sonlarni taqqoslay olishlari kerak. 

       5.Har  qanday  sonni  xona  qo ‘ shiluvchilarning  yig ‘ indisi  shaklida tasvirlay  olish,  berilgan  sondagi  birliklarning,  o‘nliklarning  va  …  umumiysoni topa  olishlari, mayda  birliklarni yirik birliklar  bilan  va  aksincha  yirik  birliklarni mayda birliklar bilan almashtira  oladiga, sonlarni 10, 100, 1000 marta kattalashtira oladigan  va  nollar  bilan  tugaydigan  sonlarni  10,  100,  1000  marta  kamaytira oladigan  bo‘lishlari kerak. 

 

E’TIBORINGIZ UCHUN TASHAKKUR!!!