“matematika” fani bo‘yicha ta’lim texnologiyasi

Yangi o’quv materialining slaydli taqdimoti

1-slayd

Ifodalar va ularning turlari.

Butun va ratsional ifodalar.




4 – ta’rif. Agar ratsional ifodalar ichida harfiy ifodalarga bo`lish amali ham bo`lsa, ular kasr ratsioanal ifodalar deyiladi. Masalan:


1 – ta’rif. Faqat ko`paytirish va darajaga ko`tarish o`z ichiga butun ratsional ifodani birhad deyiladi.

Misol: 138ab²*c³



2 – ta’rif. Bir necha birhadlarning algebraik yig`indisi ko`phad deyiladi.

Ko`phad tarkibidagi har qaysi birhad uning hadlari deyiladi.

Misol: a²+b²; a²*b+b*c;; a²+a*b+b².

3 – ta’rif. Harfiy ko`paytuvchilar oldidagi son koeffitsient deyiladi.

Misol: 6a² birhadning koeffitsienti 6; 3a² + 2b + 5c ko`phadda 3, 2 va k sonlari koeffitsientlardir.



f (x) =a_nxⁿ + a_n-1x_n-1+…+a₂x² + a₁x¹ + a₁x +a₀, bu yerda a_n, a_n-1, …, a_2, a₁, a₀ berilgan haqiqiy sonlar bo`lib, koeffitsientlar deb ataladi, n esa berilgan natural sondir.

Agar a_n ≠ 0 bo`lsa, n ko`phadning darajasi deyiladi.

Misol. a⁵b + 3 a²b² + 4ab – 5 –oltinchi darajali ko`phaddir.

2-slayd

3-slayd

Ko`phadlarning bolinishi.

1 –ta’rif. Berilgan f(x) va g(x) q(x) tenglikni qanoatlantiruvchi q(x) ko`phadni topish mumkin bo`lsa, bunday holda f(x) ko`phad g(x) ko`phadga qoldiqsiz bo`linadi deyiladi. g(x) ko`phad f(x) ko`phadning bo`luvchisi deyiladi.