Masafalari raajmuidan bahs etadi

Qishliq — kenagas, qurama qabilalari tarkibidagi urug’, 92 bovli o’zbek «qavmlari» ro’yxatida tilga olingan. Kitob, Qarshi, Amudaryo, Xiva tumanlarida Qishliq etnotoponimi qayd qilingan. Xiva tumanidagi Qishfiqqishloq toponimining Qishloqqishloq shaklida yozilishi to’g’ri
emas.
Qiya — bir tomoni baland, bir tomoni past joy, toshloq yonbag’ir, Shunday yerlardan yolg’izoyoq yo'1 o’tgan bo’ladi. Masalan, Zomin tumanidagi Qizilqiyadan yo'l o’tgan. Dostondagi «karvonni horitar yo’lning qiyasi» deyishi shundan. Uyg’ur tilida qiya tosh «qoya». Shuning uchun ham qozoq geografi G.K. Qo’nqashpayev qiya bilan qoya ma’nodosh degan edi. Tojik tili shevalarida ham qiya - «qoya», «qiyalik», «tepalik» degani.
Qozoyoqli - qo’ng’irot qabilasining bir uaig’i. Qabila tamg’asi g’oz oyog’iga - iziga o’xshash bo’lgani uchun shunday nom olgan. g’oz (qaz) qadimda qoz deyilgan, qozoqlar va tojiklar hamon qoz deyishadi. Xatirchi, Yakkabog’ tumanlarida Qozoyoqli, Samarqand tumanida Qozioyoqli qishloqlari qayd qilingan.
Qovoq (qoboq) - o’zbekistonda daryo-ko’llarning baland qirg’og’i, jarlik, baland terassa (aslida qovoq — ko’z kosasini qop-lab turgan teri). Qadimgi turk tilida qabaq, qapaq, Oltoyda qabaq «cho'ziq qir», Qozog’istonda «baland qirg’oq», Tuvada (xavak) «do'nglik» (asl ma'nosi «manglay»), Yoqutistonda (xabax) va Boshqortistonda (k'abak') «jarlik». Hamma joyda bu atama musbat relyef shakllarini, faqat Qirg’izistondagina salbiy relyef shaklini, ya'ni chuqurlikni, o’yiq joyni ifoda etadi. Qozoqlar (alimuli qabi-
lasi), qirg’izlar (tinim seyit qabilasi) tarkibida qabaq (qovoq), oq qabaq, qora qabaq urug’lari bo’lgan.
Qozon — ovqat pishiriladigan quyma idish. Toponimiyada relyef shakli — ulkan to’garak soylik. Prof.E.M Murzayev qozon so’zi Dunay daryosi hamda Bolqon yarim orolidan Yenisey daryosigacha bo’lgan ulkan hududda ko’plab toponimlar hosil qilgan, deydi. Masalan, Turkmanistonda Qozonjiq, Ozarbayjonda Qozonbuloq, Bolgariyada Qozonlik (Kazanlik), Tataristonda Qozon va b. Bu toponimlarning etimologiyasi har xil bo’lishi mumkin: relyef shakli, urug’ nomi (qozon yoki qoz etnonim), nihoyat qozon so’zining bevosita ma'nosi. To’p (zambarak)ning bir turi ham qozon deyilgan.
Qopqa — darvoza, shahar darvozasi. Toshkentning Sebzor daha-sida Teshikqopqa mahallasi bo’lgan. Toponimiyada qopug, qapi, qovuq shakllarida (tor dara ma’nosida) uchraydi. Surxondaryo viloyatidagi Darband darasi Darbandi Ohanin (tojikcha), Bobil Hadid (arabcha), o’rxun yozuvlarida Temirqopig’ shaklida qayd qilingan. Forish tuma-nida tor dara yonida Temirqoviq qishlog’i bor. Jizzax shahri yaqinidagi mashhur Ilono’tti darasi ham asli Temirqoviq bo’lgan, keyinchalik Amir Temur nomiga nisbat berilib, ruscha adabiyotlarda Tamerlanovi Vorota («Amir Temur darvozasi») shaklini olgan.