Маърузалар матни маъруза (2-соат). Автомобил йўлларини лойиҳалашни ташкил этиш. Лойиҳа-қидирув ишларини турлари. Техник иқтисодий қидирувлар

Назорат саволлари:
1.Дала шароитида ишловчилар нималар билан таъминланади.
2.Лагер шароитида яшаш қандай талабларга риоя этилиши керак.
3.Қидирув партия ходимлари малярней,энцефалит ва эпидемик касалликлари бўлиши мумкин бўлган худудларга ишга чиқишлари олдидан қандай кўрикдан ўтиши керак.
4.Қидирув партияси ходимлари чодирда (палаткаларда )яшаш жойларини қуриш учун қандай жой танланади.
5.Ўрганилмаган худудларда хар битта қидирув партиялари нималар билан жихозланган бўлиши шарт.
6.Қидирув экспедицияси, отряд ва бригадаларида теника хавфсизлиги қоидаларига риоя этмаслигига кимлар маъсул.


9-Маруза. (2-соат)
Йўл қидирувларида грунт ва мухандислик-геодезик текширувлар.
-Муҳандислик-геологик текширишларниинг геофизик усуллари.
Автомобил йўлларини лойиха-қидирув ишлари жараёнида яъни қурилиш материаларини қидиришда бир неча мухандислик-геологик текширувларнинг усуллардан фойдаланилади: Жумладан;
-Геофизик усули; Қаршилик усули; Зондирли усули; Электрпрофилли усули ва Сейсмаакустик усули.
Қурилиш материаларини қидирувида, уларни геологик хусусиятларини, ер қатламларини урганишда Геофизик усулидан фойдаланиб геологик текширувлар ўтказилади. Доимий музликлардаги тупроқларни ботиш чуқурлигини аниқлаш ва парчаланган музларнинг таркибига йирик линзани қушилганлигини аниқлаш, хамда юмшатилган тупроқ жинсларида карстлар аниқланади.Бундай олиб борилган ишлар натижасида бурғилаш ишлари хажмини ва мухандислик геологик текширувлар нархини камйтиришга эришилади.Шуни такидлаш кераки юқоридаги (юзадаги) қатламларни (напластований) урганишда, тупроқларни ўзига хос бўлган қатламларидан аниқ натижага эришилади.Кўпчилик холатларда улчашлар натижасида тупроқларни намлиги, тупроқларни грануломерик таркибини ўзгартиргандан кўра ёки зичлаш даражасидан кура кўпроқ таъсир этади.
Геофизик ишларни олиб боришда. бир вақтда таянч бурғ қудуқлари ва шурфлар ва тупроқни зондирлаш ишларини бажарилиши геофизик маълумотларни очиб бериш эталонига эга бўлади.
Автомобил йўлларини лойиха-қидиров ишларини бажариш жараёнида ер ости қобиқлари тузилишини кўплаб геофезик усулда урганиш шуни курсатадики,сунги пайтларда доимий токда ишловчи электроразведка усули (қаршилик усули) ва микросейсморазведка усули (сейсмоакустик усули-тулқинли зарбани қайтариш усули) қулланилиб ишлаб келинмоқда.
Қаршилик усулида турли хилдаги тупроқларни электр токини утказиш бўйича турли хилдаги тупроқларни бўлинишини геологик кесимда, тупроқларни литологик белгилари ва намлиги бўйича урганилади.
Ер қобиғи қатламларини қаршилик усулида текширишда икки турдаги: тик электрли зондирлаш ва электропрофиллаш усулларидан фойдаланилмоқда.
Зондирли услубда ер қобиғини қатламларини чуқурлиги профиллаш усули билан горизанталь йўналиш бўйича текширилади.