Маъруза Психик жараёнлар ва миянинг ўзаро алоқадорлиги. Ҳаракат инсон фаолиятнинг бирлиги сифатида. Хатти-ҳаракат қурилмалар

Инкор этиш. Инсон унга оғриқ берувчи воқеликка эътиборсизлик билан, ўзини худди муаммо мавжуд эмасдек тутади.
Кўчириш – ҳиссиёт объектини хавфсизроғига алмаштириш. Аслида ҳиссиётларнинг пайдо бўлишига умуман бошқа одам сабаб бўлсада, инсон муҳаббат, нафрат, рақобатчилик ҳақида мулоҳаза юритади.
Сублимация – жинсий майллар билан боғлиқ ҳаракатларни юксак мақсадларга, масалан, ижодкорликка сафарбар қилиш.
Проекция – инсон ўзининг шахсий онг учун мақбул бўлмаган ички сезги ва истакларини бошқа одамларга ўтказишидан иборат бўлган ҳимоя механизми. Бошқаларни, айнан, шунинг учун айблайди.
Хаёлларга берилиш – шахсий «Мен»нинг аҳамиятлилигини кўрсатиш мақсадида тасаввур, зеб бериш, ўз имкониятларига ортиқча баҳо бериш соҳасида фрустратсияланган эҳтиёжларни қондириш.
Касалликка берилиш – муаммоларни ҳал этишда маъсулиятлилик ва мустақилликдан бош тортишга интилиш; бу механизм «иккиламчи фойда» ноёб ҳодисаси билан боғлиқ. Беморлик роли одамни ҳаракат қилиш заруриятидан озод қилади, тобе ва ҳамдардликка муҳтож бўлишга имкон яратади.
Репрессия (сиқиб чиқариш, сўндириш) – хотирадан руҳиятга жароҳат етказувчи нохуш учрашувлар, воқеалар, ҳодисаларни ўчириб ташлайдиган туб негизли ҳимоя механизми. Ўзимиз ҳам бажаролмаган ваъда, хунук хатти-ҳаракатимиз ҳақида жуда тез унутамиз. Лекин бу мунофиқлик эмас. Инсон ҳақиқатдан ҳам кўрмай, билмай туриб, унутиб юборади.
Регрессия – вояга етган инсонга ўзини ёш боладек тутиш имконини берувчи ривожланишнинг дастлабки боқичларига қайтиш. Оилали аёл турмуш ўртоғи билан келишолмай қолса, худди, аввалгидек, ота-онаси уйида кичкина қизча давридагидек, ҳимоя ва юпанч илинжида йиғлай бошлайди. Баъзида катталар қандайдир вазиятда «болаларча ифодалар» билан гапиришлари мумкин. Бу ўзига хос равишда хавотирга сабаб бўлувчи воқеликдан, муаммолардан ўзига хос равишда чекинишдир.
Қарама-қарши реакциянинг шаклланиши – онг учун мақбул бўлмаган реактсиянинг қарама-қаршисига алмаштириш, масалан, муҳаббатни – нафратга, нафратни – муҳаббатга. Жинсий етилиш даврида қизларга нисбатан ҳаваснинг уйғонгани англанмаган ҳолда ўғил болалар қизларнинг сочларидан тортиши, жанжаллашиши, ёмон лақаб қўйиши, уларга тоқат қилолмасликларини алоҳида таъкидлашларида намоён бўлади.
Қасд олиш – импульс ёки ҳиссиётни бир объектдан қулайроқ бошқа объектга қайта йўналтириш. Оила бошлиғи ишхонадаги нохушликларнинг аламини бевосита айбдор - бошлиғидан эмас, балки, аёлидан, болаларидан ёки итидан олади.