Ma’ruza mavzusi: asl biriktiruvchi to‘qima

Makrofaglar.
Qonning 
monotsitlaridan 
hosil 
bo‘ladi, 
yolg‘on 
oyoqchalari 
(psevdopodiyalari) yordamida migratsiyalanadi. Ularning turli shakllari mavjud, 
sitolemmasida ma’lum bir zarralarni, bakteriyalarni, yaqinlashgan hujayralarni 
qamrab oluvchi burmalari mavjud. Bu vaqtda katta bo‘lmagan vakuol – fagasoma 
hosil bo‘ladi. Ular to‘planadi, birlamchi lizosomalar bilan qo‘shilib, parchalanadi. 
Makrofaglar immun reaksiyalarda ishtirok etib, antigenlarni yutadi va hosil 
bo‘lgan materialni T- va V – limfotsitlarga uzatadi, bu esa immun reaksiyadagi T- 
va V – limfotsitlarni proliferatsiya va differensirovkasini stimullaydigan ta’sir 
ko‘rsatadi. Fagotsitozlangan antigenlar kuchli fagotsitlanmaganlariga nisbatan 
kuchli immun reaksiya chaqiradi. Plazmolemma yuzasida o‘sma hujayralar, 
eritrotsitlar, T va V – limfotsitlar, antigenlar, immunoglobulinlar uchun retseptorlar 
mavjud. Makrofaglarda 1 ta yadro, ko‘plab lizosomalar, fagosomalar, pinotsitoz 
pufakchalari, kam miqdorda mitoxondriyalar, donador EPT, Goldji apparati, lipid, 
glikogen kiritmalar va boshqalar uchraydi. Ular interferon, lizotsim, pirogenlar, 
proteazalar, nordon gidrolazalar ishlab chiqaradi, bular esa himoya vazifasini 

---

5 
bajaradi. Bundan tashqari - mediatorlar – monotsitlar ishlab chiqaradi: interleykin 
I, limfotsitlarda DNK sintezini aktivlovchilar, immunoglobulinlarning ishlab 
chiqarishini aktivlovchi omillar, T- va V – limfotsitlar differensiallashishini 
stimullovchi omillar. Makrofaglar nafaqat siyrak biriktiruvchi to‘qimada uchraydi, 
balki qon hosil qiluvchi a’zolarda, jigarda (Kupfer hujayrada), o‘pkada (alveolyar 
makrofag), nerv to‘qimasida (mikrogliya), suyak to‘qimasida (osteoklastlar), seroz 
pardada (peritoneal va plevral makrofaglar). Bu hujayralar – makrofag sistemasi 
tarkibiga kiradi.