|
8. Exinokokkoz bilan kimlar kasallanadi:
A) it va bo‘rilar bilan yaqin aloqadagilar
B) hayvon jigarini iste’mol qilganda
D) shoxli mollarning o‘pkasi iste’mol qilinganda
E) mushuklar bilan yaqin aloqadagilar
F) ichakdan bo‘lgan kolbasalami iste’mol qilganda
9. Bolalarda ko‘krak qafasining yopiq jarohatida ko‘pincha
quyidagilardan qaysi biri o‘rin tutadi:
A) opkaning kontuziyasi (lat yeyishi)
B) o‘pkaning shikastlanishi bilan qovurg‘alaming sinishlari
D) pnevmotraks
E) gemotoraks
F) bronx va o‘pkaning yorilishi
10. Bolaning qovurg‘alari singanida quyidagilardan qaysilari
zarur:
A) rentgen suratini olish
B) bola ko‘krak qafasini choyshab bilan qisib bog‘lash
D) o‘tkazuvchan novokainli blokadani amalga oshirish
128
E) pnevmotraks bo‘lganida - plevral bo‘shliqni drenirlash
F) tinchlik boiishini va kislorod ingalyatsiyasini ta’minlash
Adabiyotlar
1. Bola yoshidagi torakal jarrohiik. E. A. Stepanov. М., 2005.
2-nashr.
2. Bolalarda torakal jarrohlikda endojarrohlik operatsiyasi.
Л. Yu. Razumovskiy, B. Mutipov, М., 2010.
3. Bolalarda o‘tkir destruktiv pnevmoniyalar. A. M. Shamsiyev.
Toshkent. 1996.
4. Pediatric Thoracic Surgery. Dakshesh H. Parikh et al., London. 2009.
5. Newborn Surgery. Prera Puri. London, 2013
№ 4. Маъруза
“Ўткир қорин” синдромида ташхис ва даволаш тактикаси
Qorin bo‘shlig‘i a ’zolari o‘tklr xirurgik kasalliklari
sindrom lari
Xirurglarga odat boMib qolgan «о‘tkir qorin» deb ataluvchi,
o‘ziga shartli ravishda «peritoneal sindrom» deb ataladigan, qorin
bo‘shlig‘i a’zolarining o‘tkir yallig‘lanishli jarayonlari qorin
pardaning hamjalb qilinishi bilan kechadigan (xolesistit, appenditsit,
pankreatit, peritonit, Kron kasalligi, mezoadenit, qorin ichi qon
ketishlari va b.) va «intestinal sindrom» deyilib, oshqozon-ichak
yo‘li о‘tkazuvchanligining buzilishi bilan kechadigan - (tug‘та va
orttirilgan ichak tutilishining barcha turlari, pilorostenoz, ichak
atreziya va membranalari, ileus, ichak ikkilanishi, enterokistomalar,
о ‘smalar) ikkita xavfli patologik holatni birlashtiradi.
Qorin bo‘shlig‘ida o‘tkir jarayonni aniqlab olishda biz qorin
bo‘shIig‘ining deyarli barcha xirurgik kasalliklari uchun umumiy
boigan uchta belgisidan kelib chiqamiz: qorinda og'riq, qusish,
ichak о ‘tkazuvchanligining buzilishi. Keltirilgan har bir belgini
yuqorida aytilgan sindromlar vaziyatidan ko‘rib chiqamiz.
Peritoneal sindrom yalligianishjarayoni bilan bogiiq deyarli har
qanday nozologik birlikka xos boiib, qorinda og‘riq, qusish va ichak
olkazuvchanligining buzilishi bilan kechadi. Bu kasalliklar guruhiga
kavak va parenximatoz a’zolar yorilishi bilan bogiiq va albatta, qorin
pardaning ta’sirlanishi yoki yalliglanishiga olib keladigan qorin ichi
qon ketishlarini ham qo‘shdik. Ushbu simptomlarning ketma-ketligi
va paydo bolish vaqti, ulaming xarakteri hamda joylashuvi muhim
hisoblanadi. 0 ‘z~o‘zidan ma’lumki, oxirgi holat hech mubolag‘asiz
erta yoshdagi bolalarga kam taalluqli boiib, ularda tashqi va ichki
tasirlovchilarga nisbatan umumiy reaksiya ega. Kattaroq yoshdagi
bolalardasinchiklabsurishtirganda,ma’lumjoylashuvdagiog‘riqning
paydo bolish vaqti va xususiyatini aniqlab olish mumkin. Masalan:
epigastral sohada (oikir gastrit, pankreatit), o‘ng qovurg‘a ostida
(oikir xolesistit, xolangit), kindik atrofida (Mekkel divertikuliti,
Kron kasalligi, qorin ichi qon ketishlari), qorin pasti va yonbosh
sohalarda (oikir appenditsit, tuxumdon apopleksiyasi). Shuningdek,
og‘riq xarakteri: tolntoq og‘riq, butun qorin sohasi bo ‘ у lab tarqalib,
keyin yonbosh sohasida joylashadigan, jadalligi kuchayib borib,
kam hollarda birdan yo‘qoladigan (oikir appenditsit, perforatsiya),
orqa, chov sohalariga uzatiladigan, o‘rab oluvchi ogiiq (xolesistit,
chanoq sohasida joylashgan appenditsit, pankreatit), tarqoq, malum
joylashuvga ega bolmagan og‘riq (peritonit, Kron kasalligi, Mekkel
divertikuliti), qorin pastidagi og‘riq asta-sekin jadalligi pasayib
boradigan og‘riq (tuxumdon apopleksiyasi).
Uchrash soni va paydo bolish muddati bo‘yicha ikkinchi
o‘rinda qusish belgisi turadi. Bu belgi ham m alum nozologiyaga
xos bolishi mumkin. Masalan: bir yoki ikki martalik qusish
(appenditsit, tuxumdon kistasi buralib qolishi, divertikulit), ko‘p
sonli va to‘xtovsiz qusish (pankreatit, Kron kasalligi, peritonit).
Peritoneal sindromga xos nisbatan kechki belgi ichak
olkazishining buzilishi ichak parezi (peritonit), kam hollarda qisqa
muddatli diareya yoki qabziyat bilan namoyon boiadigan ichak
qisilishi sifatida namoyon bolishi hisoblanadi.
Oshqozon-ichak yo‘li octkazishining buzilishi bilan bogiiq
intestinal sindrom ham yuqoridagi belgilar bilan namoyon boiadi:
qorinda og‘riq, qusish va axlat kelmasligi. Bunda keltirilgan
simptomlaming har biri ma’lum turdagi ichak tutilishigagina xos
bolishi mumkin. Har qanday patologik jarayondagi kabi intestinal
sindrom ham qorinda og‘riq paydo bolishi bilan boshlanadi.
Og‘riq xarakteriga ko‘ra ichak tutilishi sathi va turini aniqlash
mumkin. Masalan: oikir, xurujsimon, bartaraf qilinmaydigan og‘riq
(chandiqli, strangulatsion ichak tutilishi), to‘mtoq, simillovchi,
intensivligi o‘sib boruvchi og‘riq (obturatsion ichak tutilishi), oikir
og‘riq «vaqtincha susaishi» bilan birga, davomiyligi qisqarib boradi
(invaginatsiya).
Boshqa ikki belgining namoyon bolish vaqti, qusish va axlat
chiqishining to‘xtashi ichak tutilishi sathi (yuqori yoki pastki), kam
hollarda turiga (strangulyastion ichak tutilishida reflektor qusish)
bogiiq boiadi. Masalan: erta va yengillik beruvchi qayt yuqori
mexanik ichak tutilishiga xos, safro aralashmasi bilan yoki usiz
qayt tutilish sathi Fater so‘rg‘ichi sathidan yuqorida yoki pastda
ekanligidan darak beradi, kechki, «yengillik bermaydigan», ichak
saqlamasida qayt qilish - ichak tutilishi sathining pastligidan,
favqulodda ko‘ngil aynish - paralitik ichak tutilishiga xos.
Najas chiqishining to‘xtashi ham ichak tutilishi sathi va turini
taxmin qilishga imkon beradi. Masalan, kichik porsiyalarda,
tupukdek axlat, qusish va qorinda og‘riq bolganda, yuqori ichak
tutilishi yoki invaginatsiyaga xos. Invaginatsion ichak tutilishi
kechki muddatlarda parchalangan eritrositlar (erkin gemoglobin)
sizib chiqishi bilan bogiiq «malina jelesi» ko‘rinishidagi axlat bilan
namoyon boiadi. Najasning to liq kelmasligi davriy tenezmlar
(og‘riqli soxta qistash) bilan pastki obturatsion yoki strangulatsion
ichak tutilishidan darak berishi mumkin.
Yuqorida sanab olilgan belgilar qorin bo‘shligining vertikal
holatdagi, imkoni bolsa, to‘g‘ri va yon proyeksiyadagi kechiktiribbo‘lmaydigan rentgenografiyasini, exoskanerlashni qorin bo‘shlig‘i
a’zolarining Doppler va rangli manzarasini chiqarishni talab qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
