|
“Asalarilar va chivinlar” o’yini.
Maqsad: “Z” va “J” tovushlarini farqlashga o’rgatish.
O’yinning borishi: Logoped bolalarga o’ynashni taklif qiladi: Hozir biz o’rmonga sayr qilgani boramiz.U yerda yaxshi,faqat chivinlar xalaqt beradi.Atrofda uchib,vizilashadi: z-z-z....Chivinlarni haydaymiz va dalaga boramiz.U yerda juda ko’p chiroyli gullarbor. Asalarilar uchib,asal yig’iladi va “j-j-j”deb g’ing’illashadi? Bolalar:j-j-j.... Endi esa 2 guruhga bo’linamiz: birinchi guruh chivinlar bo’lishadi va bu yerda yashashadi (logped xonaning bir bursagida turgan stullarni ko’rsatadi): 2-guruh bolalari asalari bo’lishadi va bu yerda yashashadi (xonaning boshqa bo’rchagini ko’rsatadi) Diqqat bilan eshiting.Qachon men: chivinlar uchishdi-desam,chivinlar xona bo’ylab uchib vizilashadi: z-z-z....Qason men: asalarilar uchishdi-desam,chivinlar o’z joylariga yugurishadi,asalarilar esa uchishadi va j-j-j....
“Rasmlarni tanla” o’yini.
Maqsad: S-Sh tovushlarini bir-biridan farqlashga o’rgatish.
O’yinning borishi: NOmida S va Sh tovushi bor bo’lan rasmlar,so’zlar tanlanadi.
Tarbiyachi bolalarni ikki guruhga ajiratadi,Birinchi guruh bolalari S tovushi bor bo’lgan rasmlarni tanlab oladi.Ikkinchi guruh bolalari esa Sh tovushi bor bo’lgan rasmlarni tanlaydi.Tarbiyachining stoli o’stiga rasmlar o’ng tomoni bilan tartibli qilib qo’yilgan buladi.Har bir guhdan bittadan chiqib o’zlariga taluqli bo’lgan tovush uchun rasm olib,joylariga o’tiradlar.Hamma narsalrni bolalr olib bo’lgandan so’ng,har bir bola o’rnidan turib,rasmlarning nomini aytadi.
Rasmlarning nomini aytganda S yoki Sh tovushini boshqa tovushlardan ajiratib etishlari kerak.
Qolgan bolalr rasmni nomini aytgan bola uni tug’ri tanlaganmi yoki yo’qmi ko’zatib boradi ko’zadit boradi.So’ngra bolalarning o’zlari shu tovushlar uchun so’z o’ylaydilar va aytadilar.
Tarbiyachi S va Shtovushlari bor bo’lgan so’zlarni aytadi,bolalr esa bu so’zlarni takroriy aytganida S-Sh tovushini tug’ri talaffuz etishlari kerak.Masalan: Shosse,moshinist,shamsiya,sherst va boshqalar.
Metodik ko’rsatma: Bolalr so’zlardan S va Sh tovushini ko’rsatib,boshqa tovushlarga nisbatan cho’zibroq talaffuz etishlari S vaSh tovushi qayedda kelishini aniqlashlarini aniqlashlari lozim.
“Top-chi,menda qaysi tovush?” o’yini.
Maqsad: Z-J tovushlarini bir-biridan farqlashga o’rgatish.
O’yinning borishi: O’yinlarning boshqaruvchisi tayinlanadi.Boshqaruvchi eshikdan tashqariga chiqib turib,qolgan bolalar nomida J tovushi bor bo’lgan so’z o’ylab topadilar.O’yinni boshqaruvchi qaytib kelib,har qaysi bolaning yoniga boradi, u kimning yoniga borsa,shu bola o’ylagan so’zni aytadi.Agarda boshqaruvchi aytilgan so’zlardan J tovushini eshitsa, “g’ing’illaydi” agar Z tovushini eshitsa, “zizillaydi”, deb tushuntiradi tarbiyachi.
So’ngra tarbiyachi rasmlarni bolalarga tarqatib chiqadi.Har bir bola navbatma-navbat chiqib,rasmni bolalarga ko’rsatadi va uning nomini bildiruvchi so’zda Z tovushi bo’lsa, uni chivin rasmi tasvirlangan rasm polotnosi cho’ntagiga solib qo’yadi,agarda EJtovushi bo’lsa qo’ng’iz rasmi tasvirlangan rasm polotnosi cho’ntagiga solib qo’yadi.
Mashg’ulotning oxirida tarbiyachi bolalarga bir necha so’zlarni aytadi va uni takrorlashlarini taklif qiladi: zajigalka, zanjir, jazo, jigarrang qo’ng’iz, g’ijjak.
Metodik ko’rsatma: Agar bola Z yoki J tovushi uchun so’z topishda qiynalsa,tarbiyachi yordam beradi.
“O’rmonda sayr” o’yini.
Maqsad: Sh-J tovushlarin bir-biridan farqlashga o’rgatish.
O’yinning borishi: Xonaning bir burchagida bolalar turishadi, ikkinchi burchagida esa ikki-uch qator stulchalar qo’yilgan bo’lib,bular o’rmonni tasvirlaydi.
Tarbiyachi shunday deydi: “Bolalar hozir biz o’rmonga sayrga boramiz (ana u stulchalar turgan joyga). U yerda o’tirib dam olamiz va o’rmonda nimalar bo’layotganligini ko’zatamiz”. Bolalar jigina borib,stulchalarga o’tiradilar.
Tarbiyachi: “O’rmon juda sokin, shu payt mayin shabada esib,daraxtlarning shoxlarini tebrata boshlaydi.O’rmon bir zumda shovullay boshlaydi: “sh-sh-sh...”.Daraxtning shoxchalari qanday shovullaydi? (Bolalar “sh-sh-sh”) Shamol tindi,o’rmon yana tinch.
O’tloqda qo’ng’izlarning “j-j-j”deb g’ing’illashi eshitiladi.Qo’ng’izlar qanday g’ing’illashadi? (Bolalar “j-j-j” deb aytadilar). Bolalar o’rmonda dam olishib, ko’p gullar terishib,uyga qaytishadi.
Metodik ko’rsatma: Bolalar Sh-J tovushlarini bir-biridan farqlashlari uchun qo’l kafti orqa tomonini bo’yinga (tomoqqa)qo’yishlari kerak. Bolalarning hammasi bu mashqda faol qatnashishlari va Sh,J tovushlarini bir-biriga aralashtirib yubormasliklarini tarbiyachi kщzatib turadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
