Maqsad: Bolalarga "S" tovushini to’g’ri talaffuz etishga o’rgatish

§2. Shovqinli tovushlarni nutqga qo’yish, mustahkamlash va farqlashga oid o’yinlar.
“Urmon shovullaydi” o’yini.
Maqsad: “Sh”tovushini nutqda xosil qilish.
Metodik kursatma:Bolalar “sh” tovushini talaffuz etganda lab,til,xolatlariga xavo oqimining til urtasidagi utishga axamiyat berish zarur.
O’yinning borishi: Logoped bolalarga yozda bog’ yoki urmonda sayr qilganliklarini eshitishini taklif etadi.U yerda baland daraxtlarni kurganliklrini uzun-uzun shoxlarida bariglar ko’p ekanligini eslashadi.shamol esganda daraxtning shoxlari tebratib “sh-sh-sh”degan ovoz chiqaradi.Avval shamol sekin esadi,bunda bolalar sekin ovozda “sh-sh-sh”deb talaffuz etadilar.Asta sekin shamol kuchayib boradi.Daraxtlarning barglari kuchli tebranadi.Bunda bolalar kuchli ovoz bilan “sh-sh-sh”deb talaffuz etadilar. Sungra logoped bolalarga qo’llarini daraxtning shoxchalariga uxshab yuqoriga ko’tarishlarini va shamol esganda daraxtlarning shovullashga uxshash “sh-sh-sh”deb ovoz chiqarishlarini taklif etadi.Logoped tovushni birgalikda ,so’ngra esa aloxida-aloxida talaffuz etishni tavsiya etadi.
Bolalar “sh” tovushini talaffuz etayotganlarida nutq apparati ya’ni lab,til,xarakatlari,xavo oqimining tug’ri yunaltirilganligini kuzatib boriladi.

“Shar yorildi” o’yini.

Maqsad: Bolalarga Sh tovushini nutqda to’g’ri talaffuz ettirishni mashq qildirish.
O’yinning borishi: Bolalar qo’l ushlashib zich doira hosil qilib turadilar.Tarbiyachining “sharimizni shishiramiz” deyishi bilan huddi sharni shishirayotganday bolalar doirasi kengayadi.
Tarbiyasining “shar yorilyapti” deb chapak chalishi bilan bolalar qo’llarini yondan pastga tushiradilar va Sh tovushini talaffuz etadilar.
“Jimjitlik” o’yini.
Maqsad: “Sh” tovushini mustaxkamlash.
O’yinning borishi:Boshlovchi devor oldida turadi.Bolalar esa ro’paradagi devor oldida turadilar.Bolalar juda ehtiyotkorlik bilan boshlovchining oldiga yetib kelishlari kerak.Bolalar ehtiyotsizlik bilan harakat qilganlarida boshlovchi tish-tish-tish deb ogohlantiradi va bola to’xtaydi.Boshlovchining oldiga qaysi bola birinchi kelsa shu bola g’olib deb topiladi va shu bola boshlovchi bo’ladi.

“Mushuk va sichqon” o’yini.

Maqsad: Bog’langan matnda “sh” tovushini mustaxkamlash.
O’yinning borishi: Stulchada bir bola ko’zini yumibo’tiradi.Umushuk rolini bajaradi.Qolgan bolalar sichqonlar rolini bajaradi.Sichqonlar sekin yurib mushukni oldiga keladilar va barmoqlar yordamida senimi,shoshmay tur!ifodasini qulab quydagi she’rni aytishadi.
Sichqonboylar jim bo’ling,
Jim bo’ling
Baroqvoy qilig’idan
Ogoh bo’ling,ogoh bo’ling!
Shu so’zlar aytilgandan so’ng mushuk uyg’onib ketadi va miyov deb sichqonni quvlaydi.Sichqonlarning uyi chiziqcha tortib belgilab qo’yiladji va u yerga mushuk kira olmaydi.O’yin hamma sichqonlar ushlanmaguncha davom etishi mumkin.Oxirida qolgan bola yangi o’yinda boshlovchi bo’ladi.Hamma ushlangan sichqonlar “sh”tovushini 2-3 ta so’z aytishlari kerak.
“O’rgimchak turidagi pashshalar» o’yini
Maqsad: Jtovushini to’g’ri talaffuz ettirishga erishish.
O’yinning borishi:Bolalarning bir qismi o’ggimchak turini tasvirlaydi,qo’llarini tushirgan holda doira bo’lib turib oladilar.Bolalarning qolgan qismi pashshalar bo’lib,”j-j-j”degan holda,doira ichida va atrofida uchib yuradilar.
“Sehrli qopcha” o’yini.
Maqsad: “S” tovushini “sh” tovushidan farqlashga o’rgatish.
O’yinning boishi: Qopchaga sabzi, igir,mushuk,shar,soat, soyabon, eshik,nasos, idish rasmlari solinadi.
Bolalar 2 guruhga bo’linadi.Logoped bir tomonga sichqon rasmini, ikkinchi tomonga mushuk rasmini ilib qo’yadi.Guruhlardan bolalar bittadan navbatma-navbat chiqib,qolgan rasmni olib,unga qaysi tovush ishtirok etganiga qarab o’z joylariga turadilar,ya’ni “S” tovushi ishtirok etgan rasmni olsa,sichqon tomonga “sh” tovushi ishtirok etgan rasmni olsa,mushuk tomonga o’tadilar.Hamma olib bo’lgach,har bir bola o’z rasmini ko’rsatib nomini aytadi.Qolgan bolalar esa o’rtog’i joyini to’g’ri tanlay olganligi yoki yuqligini tekshirib boradilar.