Маoлумотнома

Sport mashg’ulotlariga qatnash uchun tavsiya qilinadigan yosh.

Sport turlari	Guruh mashg’ulotlariga qatnashga ruxsat berilgna yosh
	Boshlang’ich tayyorgarlik	O’quv trenirovka	Sport mahoratini oshirish
1	2	3	4
Akrobatika	8-10	10-14	14-17
Basketbol va voleybol	10-12	12-16	16-18
Badminton	10-12	12-16	16-18
Boks	12-14	14-17	17-18
Kurash (barcha turlari bilan)	10-12	12-16	16-18
Velosiped	12-14	14-17	17-18
Vodnoe polo	10-13	13-16	16-18
Sport gimnastikasi
O’g’il bolalar	8-10	10-14	14-17
Qizlar	7-9	9-14	14-17
Baadiy gimnastika	7-9	9-13	13-17
Akademik eshkak eshish	10-12	12-17	17-18
Baydarka va kanoe	11-12	12-16	16-18
Ot sporti	11-13	13-17	17-18
Engil atletika	11-13	13-17	17-18
Qishdagi sport turlari	8-10	10-14	14-17
Suzish	7-10	10-12	12-17
Suvga sakrash	8-10	10-14	14-17
Qo’l to’pi	10-12	12-16	16-18
1	2	3	4
Otish	11-13	13-16	16-18
Kamonda otish	11-13	13-17	17-18
Tennis, stol tennisi	7-9	9-14	14-17
Texnikaviy sport turlari	16-17	17-18	18-20
Turizm	16-17	17-18	18-19
Og’ir atletika	13-14	14-17	17-18
Qilichbozlik	10-12	12-16	16-18
Futbol	10-12	12-17	17-18
SHaxmat va shashka	9-11	11-15	15-18

Sport turini to’g’ri tanlash, kasallikni oldini oluvchi faktor sifatida ham va sportda yuqori natijalarga erishishda muhim rol o’ynaydi. Tanlagan sport turi bilan shug’ullanishga turg’un qiziqish uyg’otadi va sport mahoratini takomillashtirishga uzoq vaqt sarflashdan zerikmaydi. Har bir o’smir uchun sport turini tanlash sport mo’ljalini vazifasi bo’lsa, belgilangan sport turi mashg’ulotlari uchun tanlash saralash, tanlab olish jarayonining vazifasi hisoblanadi. Sport turi bilan shug’ullanishga mo’ljal olish va unga tanlov kompleksi muammo sanaladi. Bunda pedagogik, tibbiy-biologik, psixologik metodlardan, morfofunktsional, fiziologik ko’rsatkichlar, jismoniy sifatlar, oliy nerv faoliyatining va bolaning, o’smirning shaxsiy xususiyatlari hisobga olinadi. Eng keraklisi o’smirning individual xususiyatlari tanlagan sport turi uchun muvofiq kelsin.

Hozirgi kunda sport ixtisosligi juda erta boshlanadigan sport turlari mavjud, ular bilan shug’ullanish 5-7 yoshdaligidanoq boshlanadi. Ular quyidagi sport sektsiyalari va sport turlari hisoblanadi.

Umumiy jismoniy tayyorgarlik sektsiyalari – kuch, tezkorlik, chidamlilik, chaqqonlik, egiluvchanlik sifatlarini rivojlantiradi va boshqa qator sport turlari bilan shug’ullanishga tayanch punkti bo’lib xizmat qiladi.

Gimnastika (baadiy va sport gimanstikasi va akrobatika) – mashqlar tizimini bir tekis rivojlanishiga erishishga imkon beradi, kelishga qaddi qomatni, harakat koordinatsiyasini shakllantiradi, bola organizmiga umum mustahkamlovchi taosir ko’rsatadi, bo’g’inlar harakatchanligini yaxshilaydi. Muskul tizimi va bosh miya yarimsharlari po’stlog’i apparat faoliyati yaxshilanadi, organizmni neyrogumoral reaktsiyasida yaxshi tomonga ahamiyatli darajadagi siljishlar kuzatiladi va bu bilan uning ish qobiliyatining ortishi taominlanadi.

Suzish – nerv tizimi faoliyatini yaxshilaydi, kuch va chidamlilikni shakllantiradi, harakat-tayanch appartiga tuzatish, to’g’irlovchi taosir ko’rsatadi. Suyak muskullar tizimini o’sishga imkoniyat yaratadi. Organizmni termoregulyativ refleksini yaxshilaydi va organizmni chiniqtiradi, o’pka va nafas tizimini profilaktika qiladi. Nisbatan energetik potentsialini ishlatilishini nisbatan tejasa hayotiy tiriklik sig’imi, o’pkaning maksimal ventilyatsiyasi, kisloroddan foydalanish koeffitsenti ortadi.

SHaxmat va shashka – bolalarda mantiqiy fikrlashni rivojlantiradi, diqqati va xotirasini mashq qildiradi (trenirovka), intellektini rivojlantiradi, ko’rish analizatorini mashq qildiradi. SHaxmat va shashka o’yini taosiridan asosiy nerv jarayonini labilligining ko’rsatkichlarini oqimini ortishi kuzatilgan.

Engil atletika – mashq qilishni 8-9 yoshdan boshlash mumkin (sprint, sakrashlar, uloqtirishlar). Sportning bu turi organizmni funktsional imkoniyatlarini oshiradi, ish qobiliyatini yaxshilaydi, bo’g’inlar harakatchanligini yaxshilaydi, kuch, tezkorlik, chidamlilik, chaqqonlikni va sakrovchanlikni tarbiyalaydi, yuqori effektli sog’lomlashtirish taosirini ko’rsatadi, chunki, bu sport turining mashg’ulotlari ochiq havoda o’tkaziladi, qoidaga ko’ra ochiq havodagi sektsiya va sport krujoklari mashg’ulotlari xususiy bo’lmagan qarshilik ko’rsatishlarni oshiradi. Kardio-raspirator va mushaklar tizimini funktsional holatini yaxshilanishi bola organizmini garmonik rivojlanish imkoniyatini yaratadi. SHug’ullanuvchilarning ishlayotgan muskullarga kislorodni yetkazib berish, taominlash, faqat qon oqimini kuchayishi hisobidan emas, qonda kislorodni utilizatsiyalash (foydaliroq ishlatish)ni kuchaytirish hisobidan kuchaytirish imkoniyati bor.