Mamleketlik universiteti jumanov m. A

4.3. Gidrobiontlardm ekologiyaliq toparlan
Suw ortahgmda jasawshi organizmler 
gidrobiontlar 
dep 
atalip olar bir neshe ekologiyaliq toparlarga - plankton, nekton, 
bentos, perifiton, neystonlarga bolinedi.
Suw qatlaminda qalqip jurip asilgan halda ushirasatugm 
organizmlerge - 
plankton 
organizmler («planktos» - qalqip 
jiiriwshi) dep ataladi. Plankton quramma - bir kletkali ham 
koloniyah suw otlan, apiwayilar, meduzalar, sifonoforalar, 
grebnevikler, basayaqh mollyuska, har-qiyli mayda shayanlar 
ham olardin lichinkalan, baliq uwildinqlan ham shabaqlan h.b. 
kiredi 
(19-20 
siiwret). 
Plankton 
- 
fitoplankton 
ham 
zooplanktonlarga bolinedi.
1 
2 
3 
4 
5 
6
7
19-suwret. Tayaqsha korinisli plankton organizmler denesinin 
ustingi boliminin sahstirmah ulkeyip banwi (S. A. Zernov, 1949): 
1-diatomeya Synedra; 2-cianobakteriya Aphanizomenon; 3- 
peridineyli 
suw oti Amphisolenia; 4-Euglena acus; 5-basayaqli 
mollyuska Doratopsis vermicularis; 
6
-eskek ayaqli shayan Setella; 7- 
Porcellana lichinkasi (Decapoda)
152

---

20-suwret. Boleklengen plankton formalari:
1-mollyuska Glaucus atlanticus; 2-qurt Tomopetris euchaeta;
3-shayan lichinkasi Palinurus; 4-teniz baligi lichinkasi Lophius; 
5-eskek ayaqli shayan Calocalanus pavo
Plankton organizmler juda kop beyimlesiw qasiyetleri menen 
xarakterlenedi, yagniy:
1
) olardin dene razmerinin qisqanwi esabman denesinin 
listingi boliminin salistirmah ulkeyip bariwi, jalpaq, uzm 
jagdayga keliwi, turli osimteler, murtshalardin payda boliwi bolsa 
organizmlerdin suwda lsqalamwm kiisheytedi;
2
) olardin denesindegi skeletlerdin qisqariwi, denede may 
ham gaz k
6
bikshelerdin payda boliwi esabman dene tigizligimn 
kemeyiwi.
Fitoplanktonlar suwdm agisi menen uzaq araliqlarga alip 
ketiledi, zooplankton wakilleri bolsa suw qatlamlannda vertikal 
tarqaliw imkaniyatma iye ham suwda juzlep metr paske tusedi 
yaki joqanga koterilip turadi.
Plankton organizmler ozlerinin salistirma awirligin suwdin 
tigizligma qarap ozgerip turadi. Dushshi suwlarda ushiraytugm 
plankton organizmlerdin salistirma awirligi