Maktabgacha yoshdagi

Sustkashlik va unutuvchanlik
●
Sustkash yoki unutuvchan bolaga o‘z vaqtini taqsimlashni 
o‘rganishiga va xulqini boshqara olishiga yordam bering.
●
Ba’zi bolalar o‘z diqqatini to‘play olmasligi, e’tiborsizligi 
tufayli o‘z buyumlarini unutib yuradilar. Kichik yoshdagi bola-
larning diqqatini rivojlantirish oddiy uy yumushlari va odatlardan 
boshlanadi. Masalan, belgilangan vaqtda dasturxon atrofida oila 
a’zolarining jamuljam bo‘lishi va shunga o‘xshash kundalik ish-
lar bolada vaqtga, joyga e’tibor bera boshlashni shakllantiradi. 
●
Uyda oddiy vazifalarni bajartirish orqali bolalarni tartib-in-
tizomga va ozodalikka o‘rgatib borishga erishish mumkin. Masa-
lan, ularga oyoq kiyimlari va kiyim boshlarini yig‘ishtirib qo‘yish 
topshirilsa, ular o‘zlariga topshirilgan uy yumushlarini munta-
zam bajarib borish jarayonida tartibga odatlanib boradilar. Bu-
ning uchun ota-ona biror-bir yumushni bajarish davomida bola 
bilan gaplashishi, o‘zining nima qilayotganini tushuntirib borishi 
kerak. Masalan, «kerak bo‘lganida qidirib yurmaslik uchun, ol-
din qo‘lqopingni yechib kurtkangning cho‘ntagiga solamiz, keyin 
kurtkangni ilib qo‘yamiz» kabi.
●
Kichkintoylar kattalar harakatini kuzatish, uy yumushlarida 
ota-onalariga yordam berish jarayonida har bir buyum o‘z joyiga 
ega ekanligini bilib boradilar va tartibni qadrlashga o‘rganadilar. 
●
Sustkashlikning sababi, ko‘p hollarda bolaning o‘ziga kat-
talarning e’tiborini qaratish uchun atayin qilayotgan haraka-
ti bo‘lishi mumkin. Agar shunday bo‘lsa, unga ko‘proq e’tibor 
bering, masalan u bilan birga o‘ynang, rasm chizing, kubiklar 
yig‘ing, kitoblar o‘qing yoki sayrga chiqing. 

---

448
●
Bolaning uyqusirab yurishi yoki xayolparastligini tashlatish-
ga urinmang, buning o‘rniga ma’lum bir ishni keyinga surmay, o‘z 
vaqtida bajarishga o‘rgating va shunday qilish zarurligini tushuni-
shiga yordam bering. Ko‘pincha ularni har doim bo‘lajak o‘zgarishlar 
haqida ogohlantirib, ularga xatti-harakatlar ketma-ket ligini tusun-
tirib borsangiz bu yaxshi natija beradi. Masalan, «ho zir o‘ynab tu-
rishing mumkin, undan keyin esa yuvinasan», qabilida vo qea-
hodisalarning qay tartibda rivojlanishini bolaga tushuntirib bo rilsa, 
bolaning bir mashg‘ulotdan boshqasiga o‘tishi osonlashadi.