Maktabgacha yoshdagi

Boladagi sustkashlik va unutuvchanlik odatlaridan qutulish uchun 
quyidagi holatlarga amal qilish lozim
●
Bolada bu odatlarni bartaraf etish uchun unga ma’lum bir 
jazo belgilashdan ko‘ra bolaning diqqatini jamlay olish qobiliya-
tini rivojlantirish ko‘proq foyda beradi.
●
Bola bilan qayerda gaplashish yoki unga nimani tushunti-
rishingizdan qat’i nazar har doim shuni yodda tutingki, tushun-
tirishlaringiz oddiy bo‘lgani ma’qul. Bolani gapga ko‘mib tashla-
maslikka harakat qiling.
●
Uyingizda buyumlar va o‘yinchoqlar o‘zining doimiy joyi-
ga ega bo‘lishiga harakat qiling. Buning uchun ko‘p vaqt sarf-
lash va o‘ta tartibli bo‘lish shart emas. Masalan o‘yinchoqlarni 
polka ga terib qo‘yish shart emas, ularni shunchaki yashikka solib 
qo‘ysan giz kifoya. 
●
Shuni bilingki, bolalar «qiymat», «narx» degan murakkab 
tushunchalarni anglab yetmaydilar. Shuning uchun bolangiz ma-
bodo biror buyum yoki o‘yinchog‘ini qayerdadir unutib qoldirgan 
bo‘lsa, bunday hollarda bolaga o‘sha buyumning narxi haqida ga-
pirib o‘tirishning hojati yo‘q, chunki bu uning uchun hech qan-
day ahamiyatga ega emas.
●
Agar bola biror narsani yo‘qotib qo‘ygudek bo‘lsa, unga 
keyin gi safar yana biror narsani yo‘qotib qo‘ymasligi uchun ni-
ma qi lish kerakligini tushuntiring. Masalan, unga: «Bog‘chada 
oyoq kiyim ni shkafga yaxshilab joylab qo‘yish kerak, shunda
ular yo‘qol maydi», – deb o‘rgating. Bolaga u o‘zini xulqini kuza-
tib borishi kerak ligini tushuntiring. 
●
Bolangizga hadeb pand-nasihat qilavermang. Unga xafa 
bo‘lmaydigan qilib tanbeh berishning o‘zi kifoya. 

---

449
●
Kattalar xato qilganidek, bola ham xato qilishi mumkin-
ligini unutmang. Bolalar ham kattalar kabi o‘zlari uchun yan-
gi bo‘lgan vaziyatlarda hayajonlanishlari, masalan, maktabda, 
maktabda o‘qishning birinchi haftasida – u yoki bu narsalarini 
unutib qo‘yishlari mumkin. O‘zingizda ham ba’zan kalit, qaychi 
yoki shunga o‘xshash narsalarni qayerga qo‘yganingizni eslay 
olmasdan qidirib qolish hollari bo‘lib turishini yodda saqlang.
●
Bolani tez-tez harakat qilishga undang, buning uchun
uning har bir yutug‘ini shirin so‘z bilan, o‘pib qo‘yish bilan 
rag‘bat lantirib boring yoki oddiy mashg‘ulotni ham o‘yinga ay-
lantirib yubo ring. Shunday qilishga erishingki, belgilangan vaqt-
gacha bola narsalarini yig‘ishtirishga ulgursin. 
●
Odatdagi tartib (masalan, o‘z vaqtida o‘tirib ovqatlanish 
yoki soat sakkizgacha kiyinib ulgurish)dan chetlashish zarurati 
bo‘lsa, bolaga buning sababini tushuntirish va bu o‘zgarish faqat 
bugungagina tegishli ekanligini ayting. 
●
Agar bolangiz sustkash yoki parishonxotir bo‘lsa, uning xul-
qini yaxshilashni o‘z oldingizga vazifa qilib oling. Ma’lum bir re-
ja tuzib, unga qat’iy amal qiling. Agar siz rejaga qo‘l siltaydigan 
bo‘lsangiz, u holda sizning barcha say-harakatlaringiz behuda 
ketadi. Intizom bu bolangizning ham, o‘zingizning ham xulqin-
gizni o‘zgartirishdir. Lekin bu ishda darhol muvaffaqiyatga eri-
shaman deb kutmang, bu oson ish emas va buning o‘rniga asta-
sekin muvaffaqiyatga erishishga harakat qiling.