Мактабгача таьлим муассасалари тарбияланувчиларининг ақлий тафаккурини шакиллантиришда инноватцион технологияларнинг ўрни

O‗quvchilar mantiqiy fikrlash asosida qaror qabul qilish diagnostikasi natijalari 
 
Vazifalar 
O‗g‗il bolalar 
Qiz bolalar 
vaqt 
1* 
Qaror 
Vaqt 
Qaror 
1 topshiriq 
5,36 
1,20 
6,68 
1,50 
2 topshiriq 
5,37 
.1,90 
5,45 
2,3 
Vizual toprishiq 
29,12 
2,62 
27,73 
3,67 
Amaliy topshiriq 
15,46 
1,68 
18,88 
2,64 
*r<0.05;***r<0.001. 
Biz masalaga atroflicha yondashib, o‗quvchilarning mantiqiy topshiriq asosida qaror qabul qilishini tabiatni 
idrok etishiga bog‗liq holda tahlil etishga ham murojaat etdik (2-jadval va diagrammalar). O‗quvchilarning jins farqlari 
bo‗yicha natijalarini tahlil etganimizda birinchi topshiriq bilan bog‘liq vazifalarni echishda bir biriga yaqin darajani aks ettirgan 
bo‗lsa-da, xususiy qiymatlar orasida nisbiy tafovutlar borligining guvohi bo‗ldik. Birinchi topshiriqqa ko‗ra, o‗g‗il bolalar 
(5.36±1.20) va qiz bolalar (6.68±1.50) ko‗rsatkichlarida tafovut kuzatildi (r<0.05). Bu esa, qiz bola o‗quvchilarda tabiatni idrok 
etish bilan mantiqiy fikr asosida qaror qabul qilish orasidagi mantiqiy aloqalarni ajratishda qizlarni o‗g‗il bola 
tengdoshlariga nisbatan biroz ustunlik qilganliklarini ko‗rsatadi. Ammo natija ular yaqqol ustunlikka ega va mantiqiy xulosalashda 
yuqori darajada qobiliyatli degan xulosani bildirmaydi. 
Demak, o‗quvchilarning tabiatni idrok etishi bilan qaror qabul qilishi bog‗liqligini xususiyatlarini aniqlash uning rivojlanishini 
psixologik jixatdan o‗rganish talim jarayonida o‘quvchilarning psixologik xususiyatlarini ochish, rivojlantirish ularning bilish 
jarayonlarining imkoniyatlarini yanada kengaytirib beradi [6]. 
Xulosa qilib aytganda:
1. 
O‗quvchilarning tabiatni idrok etishi va fikr yuritish qobiliyatlarini tadqiq qilish uchun 
psixodiagnostik metodikalar mavjud bo‗lib, ularni amaliyotga tadbiq etish shaxsning shaxsiy kamoloti yuzasidan 
yetarlicha ilmiy-uslubiy ma‘lumotlar olishga xizmat qiladi. 
2. 
O‗quvchining tabiatni idrok etish qobiliyatiga moyilliklari - ularning idrokida fikrlash muhim 
belgilariga ko‗ra farqlash, ya‘ni tabiatni idrok etish qobiliyatlari me‘yorda rivojlangan. Ularning tahlil tushunchalarning 
muhim belgilariga ko‗ra farqlash, ya‘ni mantiqiy xulosalash qobiliyatlarida sustlashuv kuzatildi. 
3. 
O‗quvchilarda ratsionallik, emotsiyaga muvofiqlashuv kabi holatlar shakllangan. 
4. 
O‗quvchilarning vazifalarni bajarishda o‗zaro munosabatlarida tabiatni idrok etish va qaror qabul 
qilish qobiliyatlari birligida ijtimoiy muhitni, suhbatdoshlarning hatti-xarakatlari, shaxsiy fazilatlarini, kechinmalarini 
baholash imkoniyatlarining muayyan ravishda inobatga olishlari kuzatildi. 
Demak, tadqiqot ishlarining tahlili o‗qituvchilarni tayyorlash amaliyoti, o‗quvchilarning ish faoliyatlari hamda 
tabiatni idrok etishi mantiqiy fikrlash asosida qaror qabul qilishning rivojlanishi tavsifi shuni ko‗rsatdiki, ta‘lim tizimida 
yangi texnologik tizim asosida dars o‗tishni ishlab chiqish tizimini nazariy jihatdan asoslash zarurati mavjud. 
- Ta‘lim jarayonida tabiatni, atrof-muhitni idrok qilishni rivojlaninshini ta‘minlovchi omillar intellektual 
faoliyat usullarini yangi sharoitga ko‗chirish, o‗quvchida o‗z-o‗zini boshqarish, shaxsini o‗quv motivlarini idora qilish, 
ichki imkoniyatlarini ro‗yobga chiqarish singari holatlariga refleksiv yondashish zamiridagina amal qilishi mumkin. 

---

13 
- Texnologik yondashuv asosida pedagogik faoliyatni tashkil etish individual va ijodiy xususiyatga ega. Shu 
bilan birga ta‘lim va tarbiya jarayonini yo‗lga qo‗yishda ilg‗or pedagogik texnologiyalardan foydalanish 
o‗quvchilarning fikrlash jarayonlarini rivojlanishiga ijobiy ta‘sir ko‗rsatuvchi omil bo‗lib hisoblanadi.