Mahsuldor qatlamlarni ochish va

Sement filtrlarini qatlamga yutilishi va uning salbiy ta‟siri. 
Quduqlarni sementlash jarayonida quduq atrofi sohasini o‗tkazuvchanligini 
yomonlashuvi sement aralashmasini va uni filtratlarini qatlamga kirib qolishi 
natijasida sodir bo‗ladi. Ichki kovakli fazoda sement gidrotatsiyasi va qayta 
kristallanishi hisobiga o‗tkazuvchanlik yomonlashadi, filtrat kremniy tarkibli 
komponentlarni qattiq fazolari bilan o‗zaro ta‘sirlanishi (fraksiyaga kirishi) natijasida 
kalsiy silikatini gidrati paydo bo‗ladi, kollektorlarni sementlaydi. Sement 
aralashmasini qattiq fazosi bilan qatlamni shikastlanishi, quduq atrofi sohasida 
sementli kolmatatsiyasini himoya bo‗lishi bilan harakterlanadi. Sement aralashmasi 
filtratlarini kirib borish chuqurligi quduq diametrini 1,5-2,0 barovariga yoki (20-30 
sm) teng bo‗ladi. Ko‗pgina quduqlar kuzatilganda sement aralashmasini filtrati 
ta‘sirida kollektorlarni o‗tkazuvchanligi birinchi kunda sezilarli darajada 
yomonlashgan.
Sementlash jarayoni mahsuldor qatlam zonasiga quyidagicha ta‘sir etishi 
mumkin: 
kollektorlarnin o‗tkazuvchanligi 3-4 % ga kamayadi;
o‗tkazuvchanlik ko‗rsatkichi 0,1-0,5 mkm
2
bo‗lganda 10-20 % ga kamayishi 
mumkin; 
sement filtratini kirib borish chuqurligi 20-30 sm ni tashkil qiladi; 
sement aralashmasini qatlamga kirib borganda quduqning filtratsiya xossasini 
yomonlashtiradi; 
burg‗ilashda neftli asosli eritmalardan foydalaniladi; 
ba‘zida loyli qobiqlar va kolmatatsiya zonasi qatlamni tamponaj aralashmalarni 
shikastlanishidan himoya qiladi;
aeratsiya eritmalardan foydalanilganda qatlamni o‗tkazuvchanligi maksimal 
yaxshilanadi; 
filratlar qatlam g‗ovakliklarda o‗tirib qoladi; 
filtratlar kremniy bilan reaksiyaga kirishib qatlamni sementlanishga olib keladi. 
Qatlamlarda yuvuvchi suyuqliklarni filtratlari filtratsiya sig‗imdorlik 
xossalariga ta‘sir etib, qatlam shikastlanishiga ta‘sir qiladi. Sement filtratlari bilan 

---

qatlamni shikastlanishi boshlang‗ich o‗tkazuvchanlikka nisbatan 3-5% ga etadi. 
Qatlamlarni o‗tkazuvchanligi 0,1-0,5 mkm
2
bo‗lganda sement aralashmasini filrati 
bilan o‗tkazuvchanlikni yomonlashuvi boshlang‗ich qiymatga nisbatan 10’20% (0,1-
0,2) ni tashkil qiladi.
Yuqori o‗tkazuvchan kollektorlarda (0,5 mkm
2
dan katta) sement aralashmasini 
filtratlari va qattiq fazosi ta‘sirida o‗tkazuvchanlikni yomonlashuvi 25-50% tashkil 
qilishi mumkin.
Qatlamni ochishda neftli asosli yuvuvchi suyuqliklardan, aeratsiya 
suyuqliklardan va boshqa filtrlamaydigan yuvuvchi suyuqliklardan foydalanilganda 
quduqlarni sementlash jarayonida qatlamlarni o‗tkazuvchanligini maksimal darajada 
kamayishi sodir bo‗ladi.
Quduqlarni burg‗ilab ochishda kam o‗tkazuvchan loyli qobiqlarni va 
kolmatatsiya zonalarini paydo bo‗lishi, qatlamni tamponaj sementli aralashmalar 
bilan shikastlanishini davom etishini oldini olishda ijobiy omil bo‗lib xizmat qiladi.