Mahsuldor qatlamlarni ochish va

7.9-jadval 
Gaz ajratgichlarning asosiy parametrlari. 
Ajrat 
gichlar 
Turi 
Apparat 
ning shifri 
Ishchi 
bosim, 
MPa 
O‗tkazish 
kattaligi, 
m
3
/kun 
Ajratish koef 
fitsienti, 
r

Montaj 
qilish usuli 
Markazdan 
qochma 
rostlanadi 
gan 
I,II SRS (MQRA) 
6; 4; 10; 
16 
500 
0,83 
yotiq 
Qovurg‗ali 
I 
GJ (GS) 
6; 4; 10; 
1000 
0,93 
II 
GS (GA) 
Turli 
III 
GS (GA) 
4,0; 6,4; 
80 
Tik va yotiq 
Tizma quvurning tortish davom ettirilganda vintlar qirqiladi va plashkalar va 
makjetlar bo‗shatiladi. Quduqda pakerni quvursiz qoldirish mumkin, plashka paker 
yakorlanganligi uchun bosimni pastdan ham yuqoridan ham ushlab turadi. Buning 
uchun pakerni quduqqa tushirguncha vintlar olinadi, ko‗taruvchi quvur tizmasini 
vintlar qirqilgandan keyin bo‗shalish mumkin. Bunday holatda paker keyinchalik 
quvur tutqich yordamida ko‗tarib olinadi. 
Yengli pakerlar (7.10-rasm) zichlovchi yengdan va stvoldan tashkil topgan 
bo‗lib, uning yuqori qismiga kalta quvurchali o‗zgartma biriktiriladi. O‗zgartmaga 

---

297
porshen va boshcha yeng bilan biriktirilib o‗rnatiladi. Kalta quvur va shzatmaning 
oralig‗iga sharik uchun egar o‗rnatilgan bo‗lib, ko‗taruvchi quvurlarni katta bosimda 
sinab ko‗rishda qo‗llaniladi.
7.10-rasm PD – YAGM pakeri
. 
1-shtok; 2-maxsus vint; 3,4,8,15,16,19 -
qirqiluvchi vintlar; 5,13-yuqoridagi va 
pastdagi ploshkalar; 6-manjet; 7-stvol; 9-
qisqich; 10,14-shlipslar; 11-porshen; 12-
korpus; 17-vogulka; 18-markazlagich; 20-
egar. 
7.11-rasm. PD-G (a) va PD-G (b) turidagi 
yengli pakerlar
. 
1-kalta quvur; 2-egar; 3-porshen; 4-o‗zgartma; 
5-boshcha; 6-stvol; 7-eng; 8-manjet; 9-nippel; 
10-dum; 11-zichlovchi halqa. 
Markaziy kanal orqali suyuqlik uzatilganda A teshik orqali engning tagiga 
tushadi, engni siljitadi va uni ishlatish tizmasini devorlariga qisadi, quvurning orqa 
fazosini ajratadi. Manjet teskari klapak vazifasini bajaradi va qo‗ltiq tagi 
bo‗shlig‗idagi bosimni saqlash uchun xizmat qiladi. Pakerni ishlab ketishi uchun 
minimal ortiqcha bosim 165 MPa ni tashkil qiladi. Pakerni bo‗shatib olish uchun 
quvurning orqa tomoniga bosim beriladi. Porshen pastga qarab siljiydi, va qo‗ltiq osti 
bo‗shlig‗ini quvurning ichki fazasi bilan A va B teshiklar orqali biriktiradi, qaysiki 
bunda porshenning yo‗nilmasi B teshikni yonida bo‗lsa. 

---

Neft ajratgichlarning konstruksiyasi har – hal bo‗ladi, (yopiq, tik, silindrik, 
sferali, garvitatsiyali, markazdan qochma, inersiyasi va boshqa), ularning hammasida 
quyidagi asosiy seksiyalar mavjud: ajratadigan (gazdan neftni ajratish uchun); 
tindirgichli (qo‗shimcha gazni ajratgich); neft yig‗gich (neftni yig‗ish uchun va 
ajratgichdan chiqarib yuboruvchi); tomchi tutqichli (ajratgichning chegarasidan 
tashqari gaz oqimi bilan chiqqan suyuqlikning kichik tomchilarini tutish uchun). 
Neftli quduqlarda bosimi 2,5 MPa.dan kichik bo‗lmagan ajratgichlar o‗rnatiladi.