Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

J.Umarbekov. 
“Miniatyurachi 
rassom 
Kamoliddin Behzod shogirdlari bilan”
. 1970 yil. 
U 1455 yili Hirot shahrida kambag‘al 
hunarmand oilasida tug‘ildi. Yosh
ligidayoq 
yetim qoldi va Husayn Boyqaro saroyi 
kutubxonasi boshlig‘i bo‘lgan ma
shhur 
rassom Mirak Naqqosh qo‘lida tarbiya topdi. 
Bu davrda o‘smir Behzod o‘z dav
ri tasviriy 
san
’atining sirlarini o‘rgandi. “Pir Sayid 
Ahmad Tabriziy Mirak Naqqoshning ustozi 
bo‘lgan edi, u esa o‘z vaqtida Buxorolik u
sta 
Jahongir
dan talim oldi”
41
.
Kamoliddin Behzod tez orada o‘z 
zamondoshlari, rassomlar va Abdurahmon 
Jomiy, Lutfiy va Alisher Navoiy kabi 
shoirlarning e
’
tiboriga tushdi. Uning shu 
paytdagi hayotiy lavhasi rassom Javlon 
Umarbekovning “Miniatyurachi 
Kamoliddin 
Behzod shogirdlari bilan” nomli asarida o‘z aksini topdi. Bahor uyg‘o
nish, gullash 
pallasi. Ustoz shogirdlarga qo‘lida ushlab turgan gul haqida so‘zlab beryapti, u ta
biat-
ning ajralmas bir qismi va soflik, nazokat va uyg‘un
likni ifodalashini ta
’
kidlayapti. Gul 
o‘zida go‘zal hayotni aks ettiradi. Yosh rassomlar ustoz hikoya
sini diqqat bilan 
tinglayapti. 
Tabiiyki, bunday saboqdan keyin bo‘lajak miniatyurachi rassomlar bahorni 
va u bilan bog‘liq tabiatdagi yangilanish jarayonini o‘zgacha tush
una boshlaydilar, 
unda navqironlik, gullab-
yashnash va umidvorlik davrini ko‘radilar. 
Yosh rassomlar 
olam
ga o‘z nigohi bilan qarab, uni o‘zlarining ajoyib asar
larida aks ettiradilar. 
Hayotning har bir lahzasi ularni tabiat go‘zalli
gini qadr
lashga o‘r
gatadi. Gullar, 
novdalar naqshlari yosh rassomlarning qalbi bilan uyg‘unla
shib ketgan. Asarning old 
planida gullar bilan qoplangan shox tasvirlangan. Unga insonni tabiat bilan aloqasi 
ramzi bo‘lgan sayroqi qush qo‘nib turibdi. 
40
Маматов У. Образ Камоледдина Бехзода в произведениях узбекских мастеров изобразительного искусства. // 
ГИТИС. Альманах. «Театр, Живопись, Кино, Музыка». №4, 2017. 
41
Кази Ахмад. Трактат о каллиграфах и художниках. Введение, пер. и ком. Б.Н.Заходера. –
М –
Л., 1947.

---

45 
Suratning orqa fonida rassom fikrlarining ijodiy parvozi, oldinga jadal harakat, 
insonni ruhan g‘alabaga intilishi ramzi bo‘lgan chopqir otlar tasvir
langan. Bularning 
barchasi asarda haqqoniy ifodalangan, obrazlar jonli chiqqan. Asar iliq, tillarang 
tuslarda yaratilgan. Rassom 
asarda ranglar uyg‘un
ligiga erishgan va qahramonlar 
shaxsiyatini aniq ochib bergan. Asar kompozi
tsiyasi yaxshi o‘ylangan va ranglar 
to‘g‘ri berilgan, o‘simliklar tanasi va shox
-
barglari bir yo‘nalishga bo‘ysundirilgan. 
Rassom Sharq miniatyurasi va G‘a
rbiy Yevropa badiiy maktabi an
’analarini o‘zaro 
tas
viriy uyg‘unlashtirib yubor
ganligi uning yuksak mahoratidan darak beradi.