Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

T.Sa
’
dullayev. 
“Shoir Alisher 
Navoiyning miniatyurachi Kamoliddin 
Behzod bilan suhbati”
. 1975 yil.
Rassom 
Aziza 
Mamatova 
“O‘smir Behzod” nomli asarida 12 
yoshli Kamoliddin Behzod obrazini 
talqin etdi. Asarda o‘ychan o‘smir 
aqlli ko‘zlari bilan tomoshabinga 
tikilib turibdi. Uning libosi qizil 
dog‘lari bo‘lgan zum
rad 
rangli 
matodan tikilgan. Yosh rassom 
nigohida uning qalbi aks ettirilgan. 
Uning qarashlarida go‘yo cheksiz 
osmon 
butun 
olamni 
qoplab 
olgandek, suv va havo bir lahzaga 
tutashib ketgandek tuyuladi. Uni 
o‘rab 
turgan 
ramzlar 
go‘yo 
umuminsoniy 
qadriyatlar 
haqida 
gapirayotgandek botinidan nur sochib 
turibdi. Qaqnus qushi - hayot ramzi. 
Har gal u hokdan qayta yaralib, 
tabiatning aylanuvchanligini yodga 
solib turadi. Qanotli oq ot - ijod va 
ilhom ramzi, kulrang 
–
oq gulmohi soflik, zakovat teranligi va ezgu maqsadlarni 
anglatadi. Yarim oy yosh rassom tug‘ilib o‘sgan maml
akat madaniyati haqida 
so‘zlaydi, u bebaho asarlar yaratib olamga taqdim etgan ijodkor shaxs ekanligidan 
darak beradi. Feruza, ko‘k va yashil havo rang
lar
ni o‘z ichiga olgan os
moniy moviy 
rang uyg‘unligi to‘g‘ri topilgan.
Buyuk rassom Moniyning nomi Otashparaslik 
davridan bizgacha yetib keldi. Kamoliddin Behzodni yetuk san
’
ati uchun ikkinchi 
Moniy deb atadilar, Yevropaliklar esa uni Sharq Rafae
li deb ulug‘ladilar. Shuningdek 
uni “Noyoblarning noyobi” va “Rassomlarning ulug‘i” deb ham nomladilar. U Su
lton 
Husayn Boyqaro hukmronligi davrida (1438-
1506) rassom bo‘lib shakllandi, bu payt
da 
buyuk shoir va ma
’rifatparvar Alisher Navoiyning qo‘llab
-quvvatlashi tufayli Hirotda 
ilm-
fan, madaniyat va adabiyot misli ko‘rilmagan darajada ri
vojlangan edi. Alisher 
Navoiy Kamoliddin Behzodni rassom sifatida shaklla
nishida yetakchi rol o‘ynadi.
Alisher Navoiy obrazini rassom Kamoliddin Behzodning shogirdi Mahmud Muzahhib 
miniatyurasidan olgan. 

---

46 
Rassom