М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

Қўшма от кесимли махсус сўроқлар

§ 74. Эгага тегишли бўлган қўшма от кесимли сўроқлар, гап шахслар хақида борганида who билан, предметлар хақида борганида эса what билан бошланади:

Who is a doctor? Ким шифокор?
What is broken? Нима синиқ?
Сўроқ эгага тегишли бўлганида, боғловчи феъл (боғлама) ўзидан кейин келувчи от (яъни кесимнинг от қисми) билан сонда мослашади:
Who is an engineer? Ким инженер?
Who are engineers? Кимлар инженер?
Кесимнинг от қисми от билан эмас, бошқа воситалар билан ифодаланганида, боғловчи феъл бирликда ишлатилади:
Who is ready? Ким тайёр?
What is broken? Нима синиқ?
What is out of order? Нима тартибсиз холатда?
Кесимнинг от қисмига тегишли сўроқлар п р е д м е т н и н г қ а н д а й л и г и н и, у н и н г н и м а л и г и н и изохлаш мақсадига эга бўлади. Бундай сўроқларда боғловчи феъл ўзидан кейин турувчи от ёки олмош (яъни, эга) билан сонда мослашади. Кесимнинг от қисмига тегишли сўроқлар қуйидаги типларда бўлади:
What is he? У ким? Қанақа у?
What are they? Улар кимлар?
What is he (she, it) like? У қанақа?
What sort (kind) of man is he? У қандай одам?
What sort (kind) of thing is it? Бу қанақа нарса?
Кесимнинг от қисмига сўроқлар ва уларга жавоблар

What is your brother? Акангиз ким?

- He is a doctor. У шифокор.
What is the price of this motor-car? Бу автомобилнинг нархи қанча?
- It is 5,000 dollars. 5000 доллар.
What is his brother like? Унинг акаси қанақа?
- His brother is highly educated man and a well known composer. Унинг акаси юксак билимли одам ва машхур бастакор.
What is Sochi like? Сочи қанақа?
- Sochi is a wonderful seaside resort on the Black Sea where people come for rest and medical treatment. Сочи – Қора денгиздаги одамлар дам олиш ва даволаниш учун келадиган ажойиб курорт.
What kind of book is it? Бу қандай китоб?
- It’s a text-book of English for beginners. Бу бошловчилар учун инглиз тили дарслиги.
Кесимнинг от қисмига тегишли, шахснинг фамилияси ёки қариндошлик даражасини аниқлаш мақсадига эга бўлган сўроқлар who олмоши билан бошланади. Гап шахснинг касби ёки лавозими хақида борганида эса, сўроқлар what билан бошланади:
Who is that man? Бу одам ким?
- That man is Mr.Petrov (my uncle). Бу одам жаноб Петров (менинг амаким).
What is he? У ким (бўлиб ишлайди)?
- He is a lawyer (the manager of our office). У хуқуқшунос (офисимиз бошқарувчиси).