М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

is	reading	a letter.	Is			He	reading
a letter?
They	have	returned	from there.	Have			they	returned	from there?
She	can	translate	the article.	Can			She	translate	the article?
You	-	give	English lessons every day.	Do			you	give	English lessons every day?
He	-	lives	in Moscow.	Does			he	live	in Moscow?
She	-	finished	her translation in the evening.	Did			she	finish	her translation in the evening?

Кесим таркибига икки ёки учта ёрдамчи феъллар кирганида, уларнинг фақат биринчиси эгадан олдин қўйилади:

Дарак гап Умумий сўроқлар
He has been working since morning. Has he been working since morning?
The work will have been done by 5 o’clock. Will the work have been done by 5 o’clock?
Present ёки Past Indefinite даги to be ёки to have феъллари билан ифодаланган кесим эгадан олдин қўйилади:
Дарак гап Умумий сўроқлар
He is in Moscow. Is he in Moscow?
She has a fountain pen. Has she a fountain pen?
To be феъли боғловчи феъл сифатида ишлатилганида, у эгадан олдин қўйилади, кесимнинг от қисми бевосита эгадан кейин туради:
Дарак гап Умумий сўроқлар
He is a doctor. Is he a doctor?
They were tired. Were they tired?


Умумий сўроқларга жавоблар

§ 65. Умумий сўроқларга жавоблар, одатда, қисқа шаклда берилади. Жавобларнинг одатдаги шакли yes ёки no, тегишли олмош билан ифодаланган эга ва ёрдамчи ёки модал феълдан иборат бўлади. Бўлишсиз жавобларда not юкламаси ёрдамчи ёки модал феъл билан қўшилиб кетади:

Do you speak French? Yes, I do. No, I don’t.
Сиз французча гапирасизми? Ха, гапираман. Йўқ, гапирмайман.
Is he resting? Yes, he is. No, he isn’t.
У дам оляптими? Ха, дам оляпти. Йўқ, дам олмаяпти.
Has he returned from there? Yes, he has. No, hasn’t.
У у ердан қайтдими? Ха, қайтди. Йўқ, қайтмади.
Can you swim? Yes, I can. No, I can’t.
Суза оласизми? Ха, суза оламан. Йўқ, суза олмайман.
Қисқа жавобларда равишлар хам иштирок этиши мумкин, ушбу равишлар ёрдамчи ёки модал феълдан олдин қўйилади:
Did you meet him while you were in Tashlent? No, I never did.
Тошкентда бўлганингизда уни учратдингизми? Йўқ, хеч хам.
Do you have dinner at home? Yes, I always do.
Тушликни уйда қиласизми? Ха, хар доим.
Will he come here tonight? Yes, he probably will.
У бугун кечқурун бу ерга келадими? Ха, эхтимол.
Инглиз тилида, ўзбек тилидаги сингари, фақат yes ха ёки no йўқ дан иборат жавоблар хам мумкин. Лекин, бундай жавоблар ёрдамчи ёки модал феълларни такрорлаш орқали тузиладиган жавобларга нисбатан камроқ қўлланилади:
Can you swim? Yes. No.
Суза оласизми? Ха. Йўқ.
Has she returned from there? Yes. No.
У у ердан қайтдими? Ха. Йўқ.
Изох: Ўзбек тилида ха ёки йўқ қисқа жавоблари хам, феълни такрорлаш орқали тузиладиган қисқа жавоблар хам ишлатилади:
Сиз французча гапирасизми? Ха, гапираман. Йўқ, гапирмайман.
Уни кеча кўрдингизми? Ха, кўрдим. Йўқ, кўрмадим.
Инглиз тилида эса, Yes, I speak; No, I don’t speak; Yes, I saw; No, I didn’t see каби жавоблар мумкин эмас.
Қисқа жавоблардан ташқари, инглиз тилида, ўзбек тилидаги сингари, тўлиқ жавоблар хам ишлатилади, ушбу тўлиқ жавобларда феълдан ташқари унга боғланган бошқа сўзлар хам такрорланади:
Did you like the film? Yes, I liked it.
Фильм сизга ёқдими? Ха, у менга ёқди.
Лекин, умумий сўроқларга бундай жавоблар кам ишлатилади.