М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

ИНФИНИТИВ TO ЮКЛАМАСИСИЗ

§ 169. Инфинитив қуйидаги холатларда to юкламасисиз ишлатилади:

1. 
   Must, can (could), may (might) ва need модал феълларидан кейин:
   

You must do it at once. Буни тезда қилишингиз керак.
He can speak German. У немисча гапира олади.
May I come in? Кирсам мумкинми?
Need he come here? Унинг бу ерга келиши шартми?

2. 
   To make мажбур қилмоқ, to let рухсат бермоқ, баъзан эса to help ёрдам бермоқ (айникса кўпроқ АҚШ да ) феълларидан кейин:
   

He made me read this book. У мени ушбу китобни ўқишга мажбур қилди.
I let him go there. Мен унга у ерга боришига рухсат бердим.
Help me (to) do it. Буни бажаришга ёрдам беринг.

3. 
   To see кўрмоқ, to watch кузатмоқ, to hear эшитмоқ, to feel хис қилмоқ ва бошқа баъзи феъллардан кейин «инфинитив билан объект келишиги» оборотида:
   

I saw her leave the room. Мен уни хонадан чиққанини кўрдим.
I heard her sing. Мен унинг қўшиқ айтганини эшитдим.
I felt him put his hand on my shoulder. Унинг елкамга қўлини қўйганини сездим.
Изох: Ушбу параграфнинг 2- ва 3-пунктларида кўрсатиб ўтилган феъллар мажхул нисбатла ишлатилганида, улардан сўнг келадиган инфинитив to юкламаси билан ишлатилади:
He was made to do it. Уни буни қилишга мажбур қилишди.
He was seen to leave the house. Унинг уйдан чиққанини кўришди.

4. 
   Had better, would rather, would sooner ибораларидан кейин:
   

You had better go there at once. Зудлик билан у ерга борсангиз яхши бўларди. (Зудлик билан у ерга борганингиз маъқул).
He said he would sooner stay at home. У уйда қолишни маъқул кўришини айтди.