M. Mirsaidov

Yaqin Sharq. Bu mintaqadan neft qazib oluvchi mamlakatlarda kam ish haqi to’lanadigan og’ir ishlarga arzon ishchi kuchlari jalb etiladi. Saudiya Arabistonida 7 mln. xorijiy ishchilar ishlaydi. Bular-Pokiston, Hindiston, Indoneziya, Misrdan kelishgan bo’lib, har yili ular tomonidan o’z uylariga 17 milliard AQSh dollari jo’-natilmoqda. Bu mamlakatlarda ishchilarning asosiy qismini chet ellardan kelgan ishchilar tashkil qiladi. Masalan, bu ishchilar BAAda 97%ni, Katarda 95%ni, Quvaytda 86%ni Saudiya Arabistoni va Bahraynda 40%ni tashkil etadi. Bu mamlakatda ishlovchilarning asosiy qismi Misr, Iroq, Livan, Suriya, Iordaniya, Falastin, Po-kiston, Hindiston, Bangladesh, Janubiy Koreya, Filippin kabi dav-latlardan kelishgan. Keyingi yillarda immigratsiya asosan Janubi- sharqiy Osiyo mamlakatlari hissasiga to’g’ri kelmoqda. Bu mamla- katlarning mehnat bozoriga neft bozori kon’yunkturasidagi kabi chet el ishchilarini to’xtatib turuvchi va shu yo’l orqali mamlakat aholsining o’zining faolligini oshirish hisobiga ishchi kuchlari safini to’ldirish bilan tabiiy yuksalish sur’atlarini oshirishga ta’sir etuvchi omillar hukmini o’tkazib turibdi. Bir qator arab mamlakatlari malakasi past kadrlarni eksport qilib, yuqori mala-kali ishchi va mutaxassislarni (asosan Iordaniya, Yamandan) import qiladi.
Ishchi kuchi sonining mintaqalar, alohida mamlakatlar doirasi-da o’zgarishini quyidagi jadvalda ko’rish mumkin.
20-jadval
Ishchi kuchlari oqimining mintaqalar, alohida mamlakatlar bo’yicha
taqsimlanishi

Mintaqalar mamlakatlar	1980 yil	1990 yil	O’sish sur’ati (foizda)
Butun dunyo	1.957374	2363547	120.7
Rivojlangan mamlakatlar:
Shimoliy Amerika	121721	135367	111.2
G’arbiy Evropa	150080	159579	106.3
Avstraliya, Yangi Zelandiya	8077	9533	118.0
Yaponiya	57097	62202	108.9
Turkiya	19090	23697	121.1
Isroil	1446	1906	124.2
Janubiy Afrika Respublikasi	9449	12434	131.6
Rivojlangan mamlakatlar:
Sharqiy Evropa	7566	71785	106.3
MDH	36934	146634	107.1

Aholishunos mutaxassislarning taxminlariga ko’ra asrimizning so’nggi yillarida vujudga kelgan er yuzi aholisining o’sish tenden-tsiyasi XXI asrning boshlarida ham saqlanib qoladi. Jahon aholisi 2025 yilgacha

3.26 mlrd kishiga ko’payishi kutilmoqda. Bu asosan «uchinchi dunyo» mamlakatlari hisobiga bo’ladi. Ya’ni «uchinchi dunyo» mamlakatlarining Evropa mamlakatlariga va AQShga «demografik tazyiqi» 2000 yillarning o’rtalarigacha saqlanib qolishi mumkin.