M. M. Abralov payvandlash materiallari

Nazorat savollari

1. 
   Po‗latlarning payvandlanuvchanligi nima?
   
2. 
   Payvandlanuvchanlik qanday aniqlanadi?
   
3. 
   Uglerodli po‗latlarning payvandlanuvchanligi haqida gapirib bering?
   
4. 
   Legirlangan po‗latlarni payvandlashda qanday qiyinchiliklarga duch kelinadi?
   
5. 
   Payvandlashda po‗lat mustahkamligining pasayishi nima?
   
6. 
   Austenitli po‗latlarni payvandlashda qanday elektrodlardan foydalaniladi?
   
7. 
   Payvandlanuvchanlik tajriba yo‗li bilan qanday aniqlanadi?
   

2. BOB. PAYVANDLASH VA ERITIB QOPLASH UCHUN SIMLAR, CHIVIQLAR, TASMALAR HAMDA KUKUNLAR

1. 
   Po‘latdan tayorlangan payvandlash simlari
   

Po‗latlarni payvandlash, asosan ГОСТ 2246-70 ga muvofiq po‗latdan sovuqlayin cho‗zib tayyorlangan payvandlash simidan foydalaniladi. Bu standarta etish besh xil rusumdagi sim tayyorlash nazarda tutiladi.

Tasnifi va belgilanishi. ГОСТ 2246-70 ga muvofiq tayyorlangan payvandlash simi legirlanganlik darajasiga qarab kam uglerodli, legirlangan va yuqori darajada legirlangan xillarga ajratiladi.
Kam uglerodli sim olti rusumdagi ishlab chiqariladi: Св-08, Св-08A, Св-08AA, Св-08ГA, Св-10ГA va Св-10Г2.
Legirlangan simning o‗ttiz xil rusumi ishlab chiqariladi: Св-08ГС, Св-12ГС, Св-08Г2С, Св-10ГН, Св-08ГСMT, Св-15ГСTЮСA va
hokazolar.
Yuqori darajada legirlangan sim o‗ttiz to‗qqiz xil markada tayyorlanadi: Св-12X11НMФ, Св-10X11HБMФ, Св-12X13, Св- 20X13, Св-06X14, Св-08X14ГНT, Св-10X17T, Cв-13X25T, Cв-
01X19H9, Cв-04X19H9, Cв-08X16H8M2, Cв-08X18H8Г2Б va
hokazolar.
Po‗latdan tayyorlangan payvandlash simi vazifasiga qarab payvandlash (eritib qoplash)ga mo‗ljallangan simga va elektrodlar tayyorlash uchun mo‗ljallangan simga (shartli belgisi Э) ajratiladi. Simning vazifasiga qarab xillarga ajratilishi elektrodlar tayyorlash uchun ishlatiladigan simning diametri bo‗yicha chekli chetlanishlarining qattiqroqligi, shuningdek vaqtli qarshiligiga turli talablar qo‗yilishi bilan bog‗liq. Simning vazifasi buyurtmada shartlashib olinmog‗i darkor.
Kam uglerodli va legirlangan sim sirtining turiga ko‗ra mislanmagan hamda mislangan (O) simga bo‗linadi. Sim sirtini mislashga qo‗yiladigan maxsus talablar (shu jumladan misning umumiy miqdori) texnik shartlar bilan belgilangan. Sirti mislangan sim etkazib berish zarurligi buyurtmada kelishib olingan.
Iste‘molchining talabiga muvofiq sim elektrshlak (Ш) yoki vakuum- yoy (ВД) usulida, yohud vakuumli-induksion (ВИ) pechlarda eritilgan po‗latdan tayyorlanishi kerak. Bunda simning metalliga qo‗yiladigan qo‗shimcha talablar (zararli va chet aralashmalar miqdoriga oid
me‘yorlarning jiddiyligi, gazlar, nometall qo‗shilmalar miqdoriga doir cheklashlar va boshqalar) tomonlarning kelishuviga binoan belgilanadi.
Payvandlash simining shartli belgisida simning diametri va markasi, po‗latni eritish usulini ifodalovchi yuqorida keltirilgan indekslar, simning vazifasi hamda sirtining turi, shuningdek standarti ko‗rsatiladi. Quyidagi shartli belgilarga misollar keltirilgan.
Payvandlash (eritib qoplash) uchun mo‗ljallangan, sirti mislanmagan, 3mm diametrli Св-08A markadagi payvandlash simi:

3Sv-08A ГОСТ 2246-70 simi.

Elektrodlar tayyorlashga mo‗ljallangan 4mm diametrli Св-04X19H9 markadagi payvandlash simi:

4Св-04X19Н-Э ГОСТ 2246-70.

Elektrshlak usulida qayta eritish yo‗li bilan eritilgan po‗latdan tayyorlangan, po‗latni payvandlash (eritib qoplash) uchun mo‗ljallangan 2mm diametrli Св-30X25Н16Г7 markadagi payvandlash simi:

2Св-30X25H16Г7-Ш ГОСТ 2246-70 simi.

Payvandlash (eritib qoplash) ga mo‗ljallangan sirti mislangan 1,6mm diametrli Св-08Г2С markadagi payvandlash simi:

1,6Св-082ГС-O ГОСТ 2246-70 simi.

Vakuumli-induksion pechda eritilgan po‗latdan tayyorlangan, elektrodlar tayyorlash uchun mo‗ljallangan sirti mislagan 2,5mm diametrli Св-08XГСMФA markadgi payvandlash simi:

2,5Св-08XГСMФA-ВИ-Э-O ГОСТ 2246-70 simi.

2.1- jadval