M. DÁWletov, A. DÁWletov, Z. IsMAylova, A. DÁWletova

§ 32. Tańlaqlardıń intonaciyası, gáptegi 
xızmeti hám irkilis belgileri
130-shınıǵıw.
Berilgen ga’plerdegi tańlaqlardıń intonaciyasına, 
gáptegi xızmeti hám irkilis belgisine dıqqat awdarıń.
1. 
O
, xan qızı! Sabır áyle az ǵana. 
(J. Y.)
2. 
Pay-pay
! Ba-
lıqları sonshelli mazalı edi-aw. 
(K. M.)
3. — Ata, 
harma!
— dep 
Sadullanıń betine qaradım. 
(N. D.)
4. Hay, jit, jollı. 
(K. S.) 
5. Nede bolsa, bizler «
háwkem-háwkem
», — dep buǵaǵa jaqınlap 
bara berdik. 6.
haw, 
nege dalada turmız, ishkerileyik, — dedi 
Allayar. 
(T.Q.) 
7. 
Toba
, qoy bul adamlardı! 
(I. Y.) 
8.
Bárekella, 
balalarım, qarıwdı sala beriń. 
(I. Y.) 
Tańlaqlardıń intonaciyalıq ózgesheligine qaray, onıń 
sintaksislik xızmeti hám irkilis belgileri anıqlanadı:
1. Eger tańlaqlar óz aldına gáplik intonaciya me-
nen aytılsa, tańlaq 
sóz-gáp
xızmetin atqaradı. Bunday 
jaǵdayda aytılıw intonaciyasına qaray 
noqat, úndew bel-
gileri
qoyıladı:

---

70
a) 
sóz-gáp
x ı zmetinde kelgen tań laqlar kóte-
r i ń k i ay t ı l s a, key n i ne 
ú ndew b elg i si
qoy ı l a d ı . 
M ı s a l ı : 1.
Bárekella
! Júdá jaqsı, hárkim óz mákanınan 
kámal tapsa. 
(S. X.)
2. Súyinshi, Tolǵanay apa, Jo-
rabek atamn ı ń kelini bosandı! — 
Qoy-á!
Qashan 
bosandı? — Búgin tańnıń aldında. 
(Sh. A.);
b) 
sóz-gáp
xızmetinde kelgen tańlaqlar páseń in-
tonaciya menen aytılsa, tańlaqtan keyin noqat qoyıladı. 
M ı s a l ı : 1. Qáleseń kuzovqa otır, awılǵa deyin aparıp 
taslayın —