M. DÁWletov, A. DÁWletov, Z. IsMAylova, A. DÁWletova

TAńLAQLArDÍ MOrfOLOGIyALÍQ TALLAW
T a l l a w j o b a s ı :
I. Sóz shaqabı. Ulıwma mánisi.
II. Morfologiyalıq belgisi: ózgermeytuǵın sóz shaqabı.
III. Sintaksislik xızmeti.
T a l l a w úl g i s i :
Yapırmay-á
, qızıq oyın eken bul. 
(I. Y.)
Awızeki tallaw
Jazba tallaw
I. 
Yapırmay-á 
—tańlaq
II. Morfologiyalıq belgisi:
ózgermeytuǵın sóz
III. Sintaksislik xızmeti: kiris aǵza
I.
Yapırmay-á 
— tańl 
yapırmay-á
II. Morf.bel: ózgm. sóz
III. Sint.xız: kiris aǵza
 
 
133-shınıǵıw.
Gáplerdi oqıń. Tańlaq sózlerdi tawıp, olarǵa úlgi 
boyınsha awızeki tallaw jasań, sintaksislik xızmetin anıqlań.

---

72
1. Raxmet, jaqsı,—dep juwap qaytardı qız. 
(K. M.) 
2. Way, 
dostım, hár nárseni óz atı menen ataw kerek ǵoy. 3. Pútkil 
Qaraqalpaqstan menen Xorezm duz astında qalıw qáwpi bar. 
— Yapırmay-á! 4. Pay-pay! Balıqları sonshelli mazalı edi-aw. 
5. Bay-bay-bay, endi qáytemen, mınaw qay tuslar edi. 
(Sh. S.)
TAńLAQLArDÍ TÁKIrArLAW
Sorawlarǵa awızsha juwap beriń
1. Qanday sózlerdi tańlaq deymiz?
2. Tańlaqlar qurılısına, mánisine qaray neshege bólinedi?
4. Tańlaqlardıń intonaciyasın, irkilis belgilerin aytıń.
5. Tańlaqlardıń sintaksislik xızmetin aytıń.
Tapsırmalardı orınlań
1. Tiykarǵı tańlaqlarǵa yadıńızdan eki-úsh sóz, dórendi 
tańlaqlarǵa eki sóz tawıp aytıń.
2. Tańlaqlardıń mánisine qaray hárbir túrine gáp dúzip jazıń.
134-shınıǵıw
. 
Oqıń. Tańlaq sózlerdi tawıp, olardıń qanday má-
nide qollanılıp turǵanın aytıń.
1. O,o! ol júdá shaqqan qız. 
(T. Q.) 
2. Ata, payǵazı! 
— Hah! — dep qoydı malınan dárek táme etken ǵarrı. Shıqtı 
ma bir jerden? 3. Haw, jinlimiseń, nege kúle bereseń?!... 
4. Oy bo-oy, kóp sóylep jiberdim be? 5. — Way, qoshshım-
ay, til menen aytsań bári de ańsat. 
(Sh.S.)
6. Bew, sheshe, 
ele esitkeniń joq pa edi. 
(N. D.)
7. O-ho! Aǵamnıń qolı tap 
temirshi ustanıń qolınday, sirá qayıspaydı. 
(A. Bek.)
8. — Íq-ıq! 
— dep suwpı esheginiń taqımın qaqtı. 
(K. S.)
135-shınıǵıw
.
Gáplerdi oqıń. Tańlaq sózlerdi tawıp, olardıń 
intonaciyasına qaray irkilis belgileriniń qoyılıwın hám sintaksislik 
xızmetin anıqlań.
1. Jit-jit!—dep jańa kelgen Xojanazar Qádirbaydıń qasqırday 
qabaǵan iytlerin keseklep, ishten qulıp urıwlı dárwazasın 
qaqtı. 
(A. Bek.)
2. Matroslar barlıǵı bir awızdan «Ura» dep 
ses berdi. 3. Pay... zańǵar ana bir jigittiń biylewine qara, ayaǵı 
jerge tiymeydi. 4. Háy, áttegene-ay! Bunday oylar oy emes-aw, 

---

73
sózler hárkimde de bar edi. 5. —Way, dúnyası qurǵır, ne se-
bepten bunday. 6. Haw! Ana ishindegi adamdı qara. 7. — Ura! 
Ura! — dep alǵa umtıldı. 
(N. D.)