M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova



Download 1,05 Mb.
bet139/274
Sana07.11.2022
Hajmi1,05 Mb.
#861701
1   ...   135   136   137   138   139   140   141   142   ...   274
Bog'liq
M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova

Fe`lli birikma. Bunday birikmaning hokim qismi fe`l bilan ifodalanadi: tez ishlamoq, oldinda yurmoq, diqqat bilan tinglamoq, kulib gapirmoq.

Fe`lli birikmaning a`zolari o`zaro bitishuv va boshqaruv yo`li bilan bog`lanadi. Fe`lli so`z birikmasi so`z shakl bilan so`zning (leksemaning) o`zaro bog`lanishidan yuzaga keladi.

    1. Sifatli birikma. Mazkur birikmada hokim so`z otlashmagan sifat bilan ifodalanadi, birikmaning qismlari boshqaruv yo`li bilan sintaktik munosabatga kirishadi: akasidan kuchli, singlisidan ziyrakroq.

    2. Ravishli birikma. Bunday birikmaning hokim so`zi otlashmagan ravish bilan ifodalanadi. Ravishli so`z birikmalarida tobe va hokim qismlar o`zaro boshqaruv yo`li bilan bog`lanadi: raketadan tez, toshbaqadan sekin.

    3. Modal so`zli birikma. Bunda modal so`z birikmaning hokim so`zi sifatida keladi. Birikma boshqaruv yo`li bilan tuziladi: bizga kerak, o`quvchilarda bor.

Sifatli, ravishli, modal so`zli birikmalar ham fe`lli birikma singari so`zshakl bilan so`z (leksema)ning o`zaro bog`lashi natijasida hosil qilinadi.
So`z birikmalari, tobe a`zoning sintaktik vazifasiga ko`ra, quyidagi turlarga bo`linadi: 1) aniqlovchili birikma; 2) to`ldiruvchili birikma; 3) holli birikma.

  1. Aniqlovchili birikma. Bunday birikmalarning tobe a`zolari aniqlovchining barcha turlari vazifasini bajaradi. Shunga ko`ra ularni: 1) sifatlovchili birikma; 2) qaratuvchili birikma; 3) izohlovchili birikmalarga ajratish mumkin. Masalan: yozma ish, ilmiy maqola, beshta kitob, allaqanday ovozlar – sifatlovchili birikma; iqtisodiyotning taraqqiyoti, maktab hovlisi - qaratuvchili birikma; o`qituvchi Salimova, professor Qodirov - izohlovchili birikma.

Aniqlovchili birikma bitishuv va boshqaruv yo`li bilan tuziladi.


  1. Download 1,05 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   135   136   137   138   139   140   141   142   ...   274




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish