M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova


-§. So`z birikmalarining tasnifi



Download 1,05 Mb.
bet138/274
Sana07.11.2022
Hajmi1,05 Mb.
#861701
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   274
Bog'liq
M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova

5-§. So`z birikmalarining tasnifi


So`z birikmalari quyidagi xususiyatlari asosida tasnif qilinadi:

  1. So`z birikmalari qismlarining grammatik tabiatiga ko`ra.

  2. So`z birikmalarining tuzilishiga ko`ra.

So`z birikmalari qismlarining grammatik tabiatiga ko`ra tasnif qilinganda, hokim a`zoning qaysi so`z turkumidan ekanligi, tobe a`zoning sintaktik vazifasi asosga olinadi.
So`z birikmalari hokim qismning qaysi so`z turkumidan ekanligiga ko`ra quyidagi turlarga ajratiladi: 1) otli birikma; 2) fe`lli birikma; 3) sifatli birikma; 4) ravishli birikma; 5) modal so`zli birikma.

    1. Otli birikma. Bunday birikmaning hokim so`zi vazifasida ot, otlashgan so`zlar keladi va u quyidagi ko`rinishlarga ega bo`ladi:

Hokim a`zo vazifasida ot keladi: g`ayratli odam, samimiy inson, ezgu niyatli kishi.
Hokim a`zo sifatida olmosh keladi: bolaning o‘zi, Karimaning o‘zi.
Hokim so`z sifatida otlashgan sifat keladi: kishilardan eng mardi, qizlarning sarasi.
Hokim a`zo vazifasida otlashgan son keladi: talabalarning beshtasi, o`quvchilardan biri.
Hokim a`zo vazifasida otlashgan olmosh keladi: tilaklarning barchasi, kutib oluvchilarning

hammasi.


Hokim a`zo vazifasida otlashgan sifatdosh keladi: onamlarning aytganlari, bolalarning
o‘qiyotgani va b.
Hokim a`zo vazifasida otlashgan ravish keladi: jumhuriyatimizning buguni, ishlarning ko‘pi.
Hokim a`zo sifatida otlashgan undov so`z keladi: ularning dod-voyi, bolalarning qiy-chuvi.
Hokim a`zo vazifasida otlashgan taqlid so`z keladi: otlarning dupur-dupuri, to`plarning

gumbur-gumburi.


Ko`rinadiki, otli so`z birikmasi qismlari bitishuv, muvofiqlashuv va boshqaruv yo`li bilan grammatik aloqaga kirishadi. Otli birikma so`z shakli bilan so`zning (leksemaning) yoki ikki so`z shakllarning bog`lanishidan hosil bo`ladi.


    1. Download 1,05 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   274




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish