Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

Tinamular, ya`ni yashirin dumlilar (Tinamiformes) turkumi. Bu turkum vakillarining tashqi ko`rinishi ko`kraktojsiz qushlarga va tovuqsimonlarga o`xshaydi. Tana uzunligi 20-53 sm va massasi 0,4-1 kg atrofida bo`ladi. Tinamular Janubiy Amerikada butalar va o`rmonlarda yashaydi. Qanoti yaxshi rivojlanmagan kalta va keng. Dumi juda kalta, patlari orasiga yashiringan. Oyoqlari baquvvat. Tinamular turkumiga 1 ta oila, 9 ta avlod va 45 ta tur kiradi. O`simliklar urug’i, mevalar va hasharotlar bilan oziqlanadi. Nasl uchun, asosan erkagi g’amxo`rlik qiladi. Urg’ochisi bir necha erkaklari orqali ko`payadi, ya`ni ko`payishi poliandriya shaklida bo`ladi. Jo`ja bolali qush. Tipik vakiliga qo`ng’ir tinamu (Rhynchotus rufescens) kiradi.
Chumchuqsimonlar (Passeriformes) turkumi. Bu turkumga 5000 dan ortiq tur kirib, hozirgi yashab turgan qushlar turining yarmidan ko`pini tashkil etadi, O`zbekistoda 110 ga yaqin turlari uchraydi. Chumchuqsimonlarning hajmi va tuzilishi turlicha, eng kichik vakili korolyok (chittaklarning bir turi)ning og’irligi 5-6 g, eng yirik vakili qarg’aning og’irligi esa 1100-1600 g gacha va tanasining uzunligi 9,5 sm dan (korolyok) 70 sm gacha (quzg’un) boradi. Erkaklari yirikroq bo`ladi. Chumchuqsimonlarning ko`pchilik turlari, asosan o`rmonlarda va butazorlarda, o`simliklar ko`p bo`lgan joylarda yashaydi. Ularning orasida haqiqiy suvda yashaydiganlari yo`q. Bu qushlar hasharotlar, donlar, mevalar va mayda kemiruvilar bilan oziqlanadi. Barcha chumchuqsimonlar monogam, jish bolali va ular uya qurib yashaydi. Ko`pchiligi bir yilda 2 marta urchiydi va 4-8 tadan tuxum qo`yadi.
Chumchuqsimonlar turkumi 3 ta kenja turkumga bo`linadi:
1. Qichqiruvchi chumchuqsimonlar (Clamatores) kenja turkumi.
2. Soxta sayrovchi chumchuqsimonlar (Menurae) kenja turkumi.
3. Sayrovchi chumchuqsimonlar (Oscines yoki Passares) kenja turkumi.
Qichqiruvchi chumchuqsimonlar kenja turkumining vakillari primitiv tuzilgan bo`lib, tovush chiqaruvchi pastki hiqildoq muskullari 2 juftdan oshmaydi. Bu kenja turkumning 11 ta oilasi va 1000 dan ortiq turi bor. Ular, asosan Janubiy Amerikada, ayrim turlari Shimoliy Amerikada va Sharqiy yarimsharning tropik mintaqalarida uchraydi. Tipik vakili tosh tovuq.