Лекция текстлерин дүзиўши: тарийх илимлериниң кандидаты доц. А. Қудияров Пикир билдириўшилер

Леция №7. Әмир Темур ҳәм Темурийлер дәўиринде Орайлық Азияның социаллық-сиясий, экономикалық ҳәм мәдений турмысы.
ЖОБАСЫ:
1. Әмир Темурдың орайласқан мәмлекет дүзиў ушын гүреси ҳәм әскерий атланыслары
2. Мавреннахр Темурийлер дәўиринде.
3. Темур ҳәм темурийлер дәўиринде мәдений турмыс.
ӘДЕБИЯТЛАР
1. Каримов И.А. Амир Темур давридаги бунедкорлик ва ҳамкорлик руҳи бизга намуна бўлаверсин. Асарлар. 4 - жилд. Т., ²Ўзбекистон², 1996.
2. Каримов И.А. Амир Темур ҳақида сўз. Т., ²Ўзбекистон², 1996.
3. Ахмедов Б., Мукминова Р., Пугаченкова Г. Амир Темур. Т. 1999.
4. Буриев О. Темурийлар даври ёзма манбаларида марказий осиё Т. 1997.
5. Əмир Темур бийликлери Н. 1996.
6. Муминов И.М. Амир Темурнинг Ўрта Осие тарихида тутқан ўрни ва роли Т. 1993
7. Ўзбекистон тарихи Т. 2002, 2003, 2006.
8.Ҳошимов И. Ҳиндистонда бобурийлар сулоласи салтанати Т. 1996.

Түркистанның уллы перзенти Әмир Темурдың мәмлекети ҳәм әскерий атланысларына бағышланған әдебиятлар жүдә көп. XIV-XV әсирлердеги тарийхый шығармалар арасында Шарафуддин Али Яздийге тийисли «Зафарнома» айрықша орын ийеледи. Яздий Темурдын өмириниң соңғы жылларында оның бас девонинда хызметте болып, Темурдың Киши Азия еллерине болған атланысларына қатнасқан. Яздийдин «Зафарнома» шығармасы 1437 жазып тамамланған.

Темур ҳәм темурийлер дәўирине байланыслы әҳмийетли шығармалардың бири Кастилия (Испания) короли Генрих III ниң елшиси Руи Гонсалес де Клавихонның 1403-1404 жыллары Әмир Темур мәмлекетинде болған дәўириндеги жазылған күнделик дәптери болып есапланады. Бунда Әмир Темур көп атындағы мәмлекетлер ҳәм қалалардың күн кешериўи, темурийлер тусында салынған қурылыслар, саўда ҳәм елшилер байланыслар хаққында мағлыуматлар келтирилген. Буннан басқа да Шығыс Европа еллеринде Темур ҳәм Темурийлер тарийхына байланыслы көплеген мийнетлер жәрияланды. Ал совет дәўириндеги тарийхый мийнетлерде Темурды ҳәм оның тарийхта тутқан орнына унамсыз баҳа берилди. Оны өзиниң улусы Мавераннахр ҳаққында ғамхорлық еткен, ал басқа халықларды тонаған ҳәм қыйратқан «екинши Шынғысхан» әскерий сәркарда ҳәм дипломат деп есаплады. Усы дәўирде Темурды илимий, объектив үйрениў, оның дурыс баҳа бериў мәселесин көтерип шыққан алымлардың философия илимлериниң докторы Ибрахим Муминов болды. 1968 ж. «Фан» баспасында И. Муминовтың «Амир Темурнинг Ўрта Осие тарихида тутқан ўрни ва роли» китабы жәрияланды. Бул сол жағдайда өз дәўири ушын үлкен мәртлик болды.
Әмир Темур Тарағай улының (1336-1405) өмири ҳәм хызметинде еки дәўир көзге түседи.